(p. 11) antaramu antaramu. [Skt.] n. Interval, intermediate space. Period, term. Difference, disparity. Rank. వాని అంతరమేమి నీ అంతరమేమి consider his rank and yours. అంతరమునందు in the midst. కాలాంతరమందు at another time. గ్రంథాంతర మందు in another book. ప్రత్యంతరము another copy. పాఠాంతరము another reading. వనాంతరమునందు in the forest. స్థలాంతరమందు in another place; elsewhere. భాషాంతరము a translation into another language. అతని ముఖాంతరముగా through him. దేశాంతరముపోయినాడు he is gone to another country, he is in foreign part. మతాంతరము another opinion or religion. కర్మాంతరము the funeral ceremonies.

(p. 52) ani ani. [Tel.] (Past p|| of అను to say) Having said. This is translated by the word 'That' or 'so' or the infinitive mood is used, as వారు అక్కడ ఉండినారని అన్నాడు he told me that they were there. అవతల వెళ్లరాదని తిరిగీ వస్తిమి we did not think it right to go on and returned; we thought we must not go further; so we came back. నన్ను పొమ్మని చెప్పెను he told me to go. తన సొమ్మని యెంచి considering it his own. దాన్ని నాకని కొన్నాడు he bought it for me. కావలెనని అక్కడికి పోయినాడు he went there on purpose. పండ్లను పటపటమని కొరికినాడు he gnashed his teeth. ఘమ్మని fragrantly. తళుక్కని brilliantly. గడగడమని మాట్లాడినాడు he spoke rapidly. ఈగలు జుమ్మని ముసురు కొన్నవి the flies covered it buzzingly. నీవు ఈ శాలువ కప్పుకొంటే గుమ్మని ఉండును if you wear this shawl it feels warm: or, you will feel warm.

(p. 53) anu anu. [Tel.] v. n. To say, to think, to suppose. చెప్పు, తలచు, ఎంచు. (Past p.|| అని. Relative p.|| అనిన or అన్న, Aor. p.|| అనే, అనెడి, అనెడు, అనేటి. Neg. p.|| అనని.) అట్లా అంటాడు so he says. కావలెననే మనసు a desire to have it. తళుక్కుమను to shine or glitter. చేతితో ఇట్లా అన్నాడు he did so with his hand. అనుటయు on his saying so. అనగా may be translated 'or;' thus అచలముగా కొండ Achalam or hill; Achalam which means a hill. అనుడు adv. On (his) saying this. అనగా, అనేటప్పటికి, అనవుడు. అనుకొను anu-konu. [Tel.] v. n. To say, suppose, think, (middle voice of అను to say or think.) నేను ఇది యిస్తాననుకొన్నాడు he thought that I would give him this.

(p. 126) āḷvāru āḷvāru. [Drav.] n. A Vaishnava name for a saint. The Alwars or saints were twelve in number and are considerd to have been incarnations of the attendants, arms, or insignia of Vishnu: each of them wrote a portion of the 'Dravida Prabandham,' or 'Tamil Veda' help in greater veneration that the original Sanskrit Veda, of which it is, in fact, an ancient Tamil translation (Ellis.) The పరమయోగివిలాసము is a history of these personages. A hawk is sometimes called గరుడాళ్వారు.

(p. 136) iddaru iddaru. [Tel. ఇరు+వారు adj. or pron. Two persons, both persons. A negative verb requires this is to be translated neither: as ఇద్దరినిన్ని రానియ్యవద్దు let neither of them come in.

(p. 193) ē The pronoun or sign of question; interrogative adjective. Which, what. Thus ఏ చెట్టు which tree? ఏ పిల్లలు what children? or, if అయినా is affixed to the word with which it is used, it is translated any: as ఏ చెట్టయినా, ఏ పిల్లలయినా any tree, any children.

(p. 194) ēkamu ēkamu. [Skt.] pron. One. adj. Sole, single, only, general, universal, uniform, combined, matchless, unequalled, chief. Joined, combined. ఏకదీక్షగా unintermittingly, incessantly. ఏకముగా all at once, unitedly. ఏకతిరగడము ceaseless roaming. అతడు ఏకరీతిని ఉండే మనిషి he is a regular or steady person. రాత్రి యేకముగా మెరిసినది it lightened incessantly all night. ఏకము చేయు ēkamu-chēyu. v. a. To make one, unite, gather together. ఏకకాలంబున at one time, simultaneously. ఏకకాలీనుడు ēka-kālīnuḍu. n. A contemporary. వారున్ను వీరున్ను ఏకకాలీనులైనందున as these men were contemporaries: ఏకకుండలుడు ēka-kuṇḍaluḍu. [lit. Having one earring] n. An epithet of Kubera. ఏకగర్భజనితులు ēka-garbha-janitulu. adj. Uterine, of the full blood. అతడున్ను నేనున్ను ఏకగర్భజనితులము గనుక as he and I are sons of the same parents or uterine brothers. ఏకగ్రీవము ēka-grīvamu. adj. Unanimous, joint. ఏకగ్రీవముగా unanimously, jointly. ఏకచక్రాధిపతి, or ఏకఛత్రాధిపతి ēka-chakrādhipati. n. A sole ruler, an absolute monarch. ఏకచింత one sole or engrossing thought or pursuit. ఏకనిష్ఠగా ēka-nishṭha-gā. adv. With a single eye or intent, resolutely, faithfully, thoroughly, downright. ఏకపత్నీవ్రతుడు ēka-patnī-vratuḍu. n. A monogamist, a man with one wife. ఏకబోగ్రామము ēka-bhōga-grāmamu. n. A village held by one owner, or tenant. ఏకమనస్కులై ēka-manaṣkulai. adv. With fixed attention, with a single heart. అందరు ఏకమైన నా మీద పడ్డారు they fell upon me in a body. ఏకవర్ణముగానున్నది it is all of one sort or colour. భువనేకసుందరి an unrivalled beauty. ఏకశిలానగరము ēka-ṣilā-nagaramu. n. (lit. One stone-town.) A town built near a single rock or hill. The Skt. translation of ఒరంగల్లు Warungul a town in the Nizam's Territories. ఏకాధిష్ఠతము ēkā-dishṭhitamu. adj. In one hand: in one person's sole power. M. I. ii. 200.

(p. 203) aina aina. [Tel. for అయిన. relative p of అగు] p. p. 1. Being, existing. One who or which is or has become. యజమానుడైన రామయ్య Ramaya who was (his) master. Becoming, suitable, fit; అయిన గుణములు proper principles. అయిన దినము a fit day. అయిన వడ్డి the interest that accumulated. వాకయిన మనిషి my friend. As a conjunction it is thus used ఐన or అయినా or అయినను but though it were so, yet, వాడయినా వీడయినా be it that man or this, either one or the other. It is added to interrogatives as ఎక్కడ. &c., and it gives a strong emphasis as ఎక్కడనైనా wheresoever. ఎవ్వడయినా whosoever. ఎప్పుడయినా whenever. రెండుకోసులయినా at least two miles. ఎవ్వడైననేమి never mind who it was. It turns nouns into adjectives as సొగసైన pretty, having elegance. Else-where it is translated who is (and is added to adjective nouns, thus) కవి అయిన భీమన the poet Bhīmana. విద్వాంసుడైన కవి a poet who is a man of learning. Thus also in the plural ధనికులైన వర్తకులు merchants who are rich. ఐనను or ఐనప్పటికిన్ని although. but, అందుకు అయిన క్రమము the price of that. నాకైనను even to me మేనల్లుడైన అంతఃకరణవల్ల through the affection arising from his being a nephew. ఐనట్టయితే See ఐతే. మీది అయినట్టయితే should it be yours. ఐనప్పటికిన్ని conj. When it is so, even then, nevertheless, still, yet.

(p. 430) ceyi, cēyi or చెయ్యి cheyi. [Tel.] n. A hand The arm. A sleeve. An elephant's trunk. Five (in counting, as three hands, i.e., fifteen.) అరచెయ్యి or లోచెయ్యి the palm of the hand. మీదిచెయ్యి or మీజెయి the back of the hand. ముంజెయ్యి the wrist. మోచెయ్యి the elbow. దండచెయ్యి the upper arm. చెయిదము, చెయిది or చెయ్దు cheyidamu. [Tel. from చేయు.] n. An act, action, doing. కృత్యము, చేష్ట. 'చేతకానిచెయిదములు చేయక.' M. XII. ii. 415. చెయిపట్టు cheyi-paṭṭu. v. n. To adopt, protect, take by the hand. To seize or ravish a woman. To marry. To foster. చెయ్యిన్రాలలలు or చేవ్రాలు cheyi-vrālu. n. Handwriting, a signature. వారందరు ఒక చెయ్యిగానున్నారు they are all hand in hand, hand and glove with each other. ఆ పని చెయ్యికూడివచ్చినది the business turned out well. చేతికిందిమనిషి a servant, a slave. చేతిపని hand-work. చేతిసొమ్ము money in hand, cash. అతని చేతివాడు one of his creatures or hangers on. చెయ్యివెల sale for ready money. రొక్కపు వెల. చెయ్యి సాగినంతలో when your hand is in, when you have the opportunity. In some phrases the word may be left untranslated: as నా చేతికిచ్చెను he gave it to me; lit. to my hand చెయికావలి means a supply of rice, &c., provided for dinner at a future stage in a journey. చెయ్యికావలికి నాలుగు రూపాయలు ఎత్తిపెట్టుకొన్నాడు he laid up something to meet contingencies. కరిడిచెయ్యి అద్దము like a looking glass in the hand of a bear. చేతకాని idle, paltry, incapable. In some compounds it means extra, as చెయ్యికావలి or చెయ్యిజాగ్రత a reserve, or extra ground; చెయ్యితడి ఆరకముందు తీర్చివెయ్యి do it before your hand cools. చెయ్యియీటె a small spear. తాళపుచెయ్యి a key. నీచేతినుంచి తగులుతుంది, or, చెయ్యికరుచును you will have to lay out some money. చెయ్యిచేసికొను to handle, interfere, meddle with, to use the hand: to take the law into one's own hands and beat. చెయ్యివిడుచు to abandon, desert, give over (a person.) చెయ్యిచూచు to feel the pulse. చెయ్యితిరిగిన cheyyi-tirigina. adj. Experienced, expert, handy. చెయువు or చెయ్వు cheyuvu. n. An act, an action.

(p. 510) tammi tammi. [Tel.] n. The lotus. పద్మము. A disposition or arrangement of an army in the battle-field in the form of a lotus పద్మవ్యూహము. కెందమ్మి the red lotus. తమ్మికంటి tammi-kanṭi. n. A fair eyed person, A translation of the Sanskrit word పుండరీకాక్షః, a name of Vishṇu. తమ్మికెంపు tammi-kempu. n. A sapphire. పద్మరాగము. తమ్మికేలు tammi-kēlu. n. A lotus-like (i.e., beautiful) hand. తమ్మిచూలలి or తమ్మిపుట్టు tammi-ṭsūli. n. The god who sprang from a lotus, i.e., Bramha. పద్మగర్భుడు. తమ్మిదొర the lord of the lotus, i.e., the sun. తమ్మిచెలి tammi-cheli. n. The lover of the lotus, i.e., the sun, తమ్మిదొరచూలి an epithet of Sugrīva. R. v. 259. తమ్మిపగతుడు the foe of the lotus, i.e., the moon. తమ్మిమోహరము tammimōharamu. n. The 'lotus evolution', a certain form of military array. తమ్మయింటి గరిత = Lakshmi.

(p. 513) tarjumā tarḍzumā. [H.] n. A translation. భాషాంతరము.

(p. 547) tenugu or తెనుంగు tenugu. [Tel. from Dravidian root తెన్ = south. Lit: the language of the south.] n. The Tenugu or Telugu language. అయిదు విధాల తెనుగులు ఉన్నవి there are five species of Telugu. M. I. i. 20. తెనిగించు or తెనుగించు teniginṭsu. v. a. To translate into Telugu. Sec తెలుగు.

(p. 551) telugu or తెలుంగు telugu. [The original form of this word is తెనుగు (q. v.) It literally means 'the language of the South' Some wrongly derive it from త్రిలింగ. For other attempts to derive it see Caldwell.] [Drav.] n. The Telugu language, ఆంధ్రము. A Telugu man or woman. A Telugu word. thus తెలుగులు Telugu words (Appa C. i. 271.) so called as distinguished from Sanskrit. అచ్చతెలుగు pure Telugu, free from foreign elements. తెలిగించు or తెనిగించు teliginṭsu. v. t. To translate into Telugu. తెలుంగులోకి భాషాంతరముచేయు.

(p. 681) nērucu or నేర్చు nēruṭsu. [Tel.] v. a. To learn. Added to other infinitives it is translated by the English verb Can. రానేరను I cannot come. తెలియనేరరైరి they were unable to know. చూడనేర్తునే can I bear to see it? నేర్చినేర్చి మాట్లాడుతాడు he is talkative or chatters. నేరక nēraka. adj. Being unable to. రాజరక being unable to come. adv. Unawares, unconsciously, involuntarily. నేర్చినేరక చేసినపని an act committed unconsciously or ignorantly. నేరకచేసినాను I did it unintentionally or unconsciously. నేరరు they cannot do it. 'నీవు ఇచ్చిన శాపంబు గ్రమ్మరింపనేర్తేని గ్రమ్మరింపుము.' M. I. i. 150. నేరబోతు nēra-bōtu. (నేరమి+పోతు.) n. An ignorant man, తెలియనివాడు. నేరమి nērami. n. Ignorance. అజ్ఙానము A mistake, fault, దోషము. అడనేరమి ignorance of acting, want of power to act. పాడనేరమి inability to sing. నేరము nēramu. n. A criminal offence, a crime. తప్పు, అపరాధము. నేరస్థుడు nērasthuḍu. n. A criminal, an offender. నేరిమి nērimi. n. Knowledge, skill, dexterity. నేర్పు, సామర్థ్యము. నేరుచుకొను, నేర్చుకొను or నేర్చికొను nēruṭsu-konu. v. a. To learn. నేరుపరి, నేర్పరి, నేరుపుకాడు, నేర్పుకాడు or నేరుపులాడు nērup-ari. n. A wit, an ingenious or skilful person, a genius. సమర్థుడు. నేరుపు or నేర్పు nērupu. v. a. To teach, నేరవజేయు. n. Art, skill, craft, cunning. A pretext. నేర్పులు arts, wiles, contrivances. నేరుపుగా or నేర్పుగా nērupu-gā. adv. Artfully, duly, skilfully. నేర్పించు nērpinṭsu. v. a. To make one learn, to teach, to cause to teach.

(p. 708) pani pani. [Tel.] n. Work, a task. కర్మము. Business, employment, వ్యాపారము. Workmenship, శిల్పము. ఈ కట్టడమునందు మంచిపని చేసియున్నారు there is good workmanship in this building. An affair, act, matter. Service, utility, purpose, object, intention, design. ప్రయోజనము. An order, duty, నియోగము. పనిమీద ఉన్నాడు he is busy. మంచిపని very well, well, good. మంచిపనిచేసినావు you did well or right. అతని పనిచూస్తున్నాను I am engaged in his service: I am acting for him. అతనిపని తీర్చినారు they settled his business, or they killed him. ఇక్కడ నీకేమిపని what business have you here? This word is sometimes omitted in translating; as in నీపనిపట్టిస్తాను I will punish you. ఇంతపనికి నన్నేల వెంటబెట్టుకొనివచ్చినావు why have you brought me for such a trifle or pretence? పనికిమాలి (or) పనిచెడి కూర్చున్నాడు he is sitting idle. వారు వ్యాధిచేత పనిచెడిరి they became infirm through illness. వానితో విరోధము పనికిరాదు he will not stand quarrelling. దాన్ని సంపాదించడము ఎంతపని it is no great matter to get it. నాపని చెరిపినారు they spoiled my work. పనిచెరువుకథలు idle stories. పనికి వచ్చే useful. పనికివచ్చే పిల్లకాయ a promising boy. పనికిరాని or పనికిమాలి useless. అక్కడికి నీవు ఏపనిమీద పోయినావు useless. అక్కడికి నీవు ఏపనిమీద పోయినావు about what business did you go there? నీపనిని నీవు చూచుకొనుము mind your own business. అక్కడికి పోవలసినపనిలేదు there is no need of going there. ఇప్పట్లో వానిపని యిట్లు ఉన్నది he is now in this state. అట్లు చెప్ప పని లేదు there is no need of saying so. పనిగొను pani-gonu. v. a. To undertake a work, to engage in a business. పూనుకొను. To employ, నియోగించు. 'పనిగొనవుతెలియగ బరికించి చూచిన.' Vēma. పనితనము pani-ta-namu. n. Workmanship, elegance. పనితనముగల ఒక మంచము a handsome bed. పనితొడవులు pani-toḍarulu. n. Worked or embossed jewels. పనిపడు or పనివడు pani-paḍu. v. n. To busy oneself with. to engage in, పూనుకొను. To concern oneself with, అక్కరపడు. పనివడి or పనిపడి pani-paḍi. adv. Intentionally. కావలెనని, ప్రయత్నపూర్వకముగా. 'పరులను పనిపడి దూషించెనేని పాపము వచ్చున్.' V. P. iv. 249. పనివాటులు jobs, work. పనిముట్టు or పనిమటము pani-muṭṭu. n. An instrument, tool, impelement. కొరముట్టు, ఉపకరణము. 'పనిమటములుగొంచు పయనమైరండు.' Pal. 314. పనివంచు, పని పంచు or పనిగొను pani-vanṭsu. v. a. To command. నియోగించు. పనివాడు pani-vāḍu. n. A servant: a good workman. పనివిను pani-vinu. v. n. To obtain permission, to take leave. To proceed, to go or come. 'దేవర కీర్తి వెక్కసంబుగ జెప్పవిని చూడగోరి, పనివిని నేను మాభాగ్యంబుకతన.' H.D.i. 847.