(p. 3) aṅkuśamu ankuṣamu, [Skt.] n. An elephant goad, an elephant driver's hook. Also, a check, a bar, a poser, a ruling case or argument. అంకుశమున నిలిపినాడు he made them stop short. ఇది జ్వరాంకుశము this is a specific against fever, that which arrests the disease. కవిగజాంకుశము (title of a book) a code to guide the poets. అంకుశమునకురాని ungovernable, head-strong, untractable, indocile.

(p. 27) agrahāramu agra-hāramu. [Skt.] n. A street or village inhabited by brahmins. A village of which the old and hereditary cultivators are brahmins. A village granted to brahmins by government for charitable or religious purposes; either rent free, or at a favourable assessment. The conditions on which these villages are held are specified thus, సర్వాగ్రహారము a village free from all tax. శ్రోత్రియాగ్రహారము a village granted at a certain fixed assessment. జోడి అగ్రహారము, or బిల్మకా అగ్రగారము or, కట్టుబడి అగ్రహారము a village granted at a rent which fluctuates with the produce. అగ్రహారికుడు a brahmin belonging to such a village. అగ్రహారమనుభవించేవాడు he who enjoys a village free from tax.

(p. 102) asādhāraṇamu a-sādhāraṇamu. [Skt.] adj. Not common, special, specific. విశేషమైన.

(p. 119) āyamu āyamu. [Tel. and Skt.] n. A vital part of the body. జీవస్థానము particulars, details, Receipt, gain, profit. వచ్చుబడి, ఆదాయము. Toll, tax customs, income. సుంకము. Rate, standard, fixed number. ఆయకట్టు āya-kaṭṭu. ఆయము+కట్టు.] ఆయము, లేక, ఆదాయము యొక్క నిర్ణయము, ప్రమాణము. A yard, an enclosure. Quantity, extent of land, an account specifying the varieties of kinds of soil in a certain field. ఆ యింటి ఆయకట్టుకులోగా within the compound of the house. ఆయమునకు వెచ్చమధికమైన if the expense is greater than the income. ఆయంపాటిగాయం or ఆయంపట్టుగాయం a mortal wound. ఆయముల సోకన్ to the quick.

(p. 162) upalakṣaṇamu upa-lakshaṇamu. [Skt.] n. Implying something that has not been expressed; implying something in addition or any analogous object where only one is specified; using a term in a generic sense; metaphorical or elliptical expression; synecdoche of a part for the whole. ఉపలక్షించు upa-lakshinṭsu. v. t. To survey, to observe. చూచు.

(p. 171) ullāku ullāku. [Tel. ఉలి+ఆకు) n. A ticket or invoice left with goods or grain, specifying the quantity and the owner of the goods. చీటి.

(p. 240) kanu kanu. [Tel.] n. The eye. See కన్ను. v. a. To see, perceive, observe. To know or understand. To bear or bring forth (young or fruit.) 'ననల్్గన.' (A. v. 132.) bearing blossoms. To beget. నలుగురిని కన్నతండ్రి one who has four children. To experience, feel, enjoy. ఇందులో మోక్షమును కన్న వారెవరు who among these has been to heaven. విమలతగనిరి they acquired holiness. కని / (the past p) is used adverbially; clearly, distinctly. ఆ సంగతినికని వ్రాసినాడు he wrote his letter with an eye to this point. కనిచెప్పు to specify clearly in words, to particularize. కనిగానములు the seeing and not perceiving. Oversight. Ila. i. 60.

(p. 472) jvaramu jvaramu. [Skt.] n. Fever. చలిజ్వరము ague and fever. పిత్తజ్వరము bilious fever. జ్వరాంకుశము A specific against fever. (Rox: i. 275 Ainsl. ii. 114.) Quinine. జ్వరపట్ట the Calisaya Bark, the yellow bark of commerce, Cinchona Calisaya (Watts.) జ్వరితుడు jvarituḍu. n. A fever-stricken man, one suffering from fever జ్వరముగలవాడు.

(p. 472) jvaramu jvaramu. [Skt.] n. Fever. చలిజ్వరము ague and fever. పిత్తజ్వరము bilious fever. జ్వరాంకుశము A specific against fever. (Rox: i. 275 Ainsl. ii. 114.) Quinine. జ్వరపట్ట the Calisaya Bark, the yellow bark of commerce, Cinchona Calisaya (Watts.) జ్వరితుడు jvarituḍu. n. A fever-stricken man, one suffering from fever జ్వరముగలవాడు.

(p. 550) telaga or తెలగా telaga. [Tel. from తెలుగు.] n. A certain division of the Sudra caste. This name is generic for the nation, as Briton is for the nation, as Briton is for the English: yet is applied specifically to one caste, as ancient Britons is a name given to the Welsh. adj. Of or belonging to the Telaga caste. తెలగయిల్లు a native house. తెగబలిజెలు a certain caste. తెలగఉక్కు telaga-vukku. n. A very tough sort of steel. తెలగాలు ṭelagālu. n. The caste called Telagas. తెలగాణ్యులు telagāṇyulu. n. A certain caste of Smarta Brahmins.

(p. 633) namūdu or నమోదు namūdu. [H.] adj. Shewn, exhibited, entered, mentioned, specified, particularised. అగుపరచబడిన, చెప్పబడిన, వివరింపబడిన. నమోదుచేయు to shew, bring to notice, to enter. వానిమాట నమోదుచేయలేదు they took no notice of his statement. నమోదగు to be entered.

(p. 657) nir nir. A Sanskrit particle prefixed in words of that language and implying negation, privation, &c. This prefix varies in accordance with the rules of Sanskrit sandhi. In some cases it becomes నిష్ as నిష్ఫలమైన fruitless. When attached to a word which begins with S, it becomes నిస్, as నిస్సందేహముగా doubtlessly. When it is followed by a vowel, it remains unaltered as నిరాటంకముగా unchecked. The compounds in which this prefix is used are here put together. నిరంకుశము nir-ankuṣamu. adj. Unrestrained, free, uncontrolled, resistless. అడ్డములేని. నిరంజనము nir-anjanamu. adj. Free, void of passion or emotion, stainless. నిర్దోషమైన. నిరంతరము nir-antaramu. adj. Continued, continuous, without interval. Interminable, endless. ఎడతెగని, దట్టము. adv. Always, constantly, frequently, generally. నిరపరాధుడు nir-aparādhamu. adi. Blameless, innocent, harmless. నిరపరాధి or నిరనరాధుడు nir-aparādhi n. One who is innocent. నిరపాయము nir-apāyamu. adj. Harmless, అపాయములేని. నిరపేక్షము ṇir-apēkshamu. adj. Undesired, అపేక్షలేని. నిరర్గళము nir-argalamu. adj. Unobstructed, unrestrained, unimpeded. Resistless. అడ్డములేని, నిరర్థకము nir-arthakamu. adj. Vain, fruitless, improfitable, unmeaning. ప్రయోజనములేని. నిరవగ్రహుడు nir-avagrahuḍu. n. One who is unimpeded, independent. అడ్డపాటులేనివాడు, స్వతంత్రుడు. నిరవద్యము nir-avadyamu. adj. Unobjectionable, unexceptionable. నిర్నిరోధకమైన. Vasu. ii. 99. నిరవధికము nir-avadhikamu. adj. Unlimited. మేరలేని. నిరహంకారము nir-ahankāramu. n. Humility, modesty. నిరాకరించు nir-ākarinṭsu. v. a. To transgress, disobey, disregard, neglect, contemn, తిరస్కరించు. నిరాకారము or నిరాకృతి nir-ākāramu. n. Disregard. తిరస్కారము. What is viewless or invisible. The sky, ఆకాశము. adj. Viewless, shapeless, invisible. నిరాకారుడు nir-ākāruḍu. n. One who is without form, the Deity. పరమాత్ముడు. నిరాకృతము nir-ākṛitamu. adj. Removed, rejected, despised, expelled, disregarded. నిరాక్షేపముగా nir-ākshēpamu-gā. adj. Unquestionably, without objection. నిరాఘాటము nir-āghāṭamu. adj. Irresistible, మీరరాని. Easy, unobstructed, without hesitation. నిరాంతకముగా nir-ātankamu-ga. adj. Without scruple or fear, నిర్భయముగా, నిశ్శంకముగా. నిరాదరణ nir-ādaraṇa. n. Helplessness. Disregard. నిరాధారము nir-ādhāramu. adj. Groundless, helpless. నిరాపనింద nir-āpa-ninda. n. Blame, censure, అపదూరు. నిరాబారి nirābāri. n. A saint, sage. ముని. Nila. i. 29. నిరామయము nir-āmayamu. adj. Well, hale, recovered from sickness, free from disease. నిరామయుడు nir-āmayuḍu. n. One who is free from disease. నిరాయాసముగా nir-āyāsamu-gā. adv. Easily, without difficulty. నిరాయుధహస్తుడు nir-āyudha-hastuḍu. adj. Unarmed. నిరాలంబము ṇir-alambamu. n. Independent, అవలంబములేని. నిరాశ nir-āṣa. n. Despair, despondency. ఆసలేమి. నిరాశ్రయుడు nir-āṣrayuḍu. adj. Unprotected, unpatronaized, helpless. అశ్రయములేని. నిరాశకము nirāsakamu. adj. Opposing, rejecting, expelling. Antagonistic, as the potency of medicine. n. A specific, or panacea. నిరసించునది. నిరాస్పదము nir-āspadamu. adj. Groundless. నిరాహారము nir-āhāramu. adj. Fasting. ఆహారము లేని. నిరాళుడు nir-āḷuḍu. n. One who is unrestrained, ప్రతిబంధకము లేనివాడు 'నిన్నొరు లెరుగంగరామి నిశ్చయము, నిరాళుండ వీవు.' L. ii. 210. నిరుద్యోగము nir-udyōgamu. n. Unemployedness: the being in a state of idleness. adj. Passive, inert, unengaged, at leisure. నిరుద్యోగి nir-udyōgi. n. One who is umemployed. నిరుపద్రవము nir-upadravamu. adj. Harmless. ఉపద్రవములేని. నిరుపమానము nir-upamānamu. adj. Incomparable, matchless, సాటిలేని. నిరపహతి nir-upahati. adj. Undisturbed, untroubled, unchecked. నిరుపాధి nir-upādhi. n. Ease, freedom from pain. నిరుపాధికము nir-upādhikamu. adj. Causeless, నిర్హేతుకమైన. నిర్గుణము nir-guṇamu. adj. Indescribable. incomprehensible. Devoid of quality or definable attribute. నిర్గుణుడు nir-guṇuḍu. n. One (the Deity) who is devoid of properties or qualities. The Indescribable One. నిర్ఘటము nir-ghaṭamu. n. A crowded bazaar or shop, బహుజనసమ్మర్ధము గల అంగడి. నిర్జనము nir-janamu. adj. Devoid of human beings, lonely, private, solitary, జనములేని. నిర్జరుడు nir-jaruḍu. n. One who is not subject to decrepitude. An immortal or god. నిర్జరసతి a goddess. నిర్జలము nir-jalamu. adj. Waterless, జలములేని. నిర్దయత nir-dayata. n. Unkindness, దయలేమి. నిర్దయుడు or నిర్దయాత్మకుడు nir-dayuḍu. n. An unkind man, దయలేనివాడు నిర్దోషము nir-dōshamu. adj. Faultless, innocent దోషములేని. నిర్దోషులు the innocent. నిర్దోషముగా nir-dōshamu-gā. adv. Faultlessly, innocently. నిర్దోషత్వము nir-dōshatvamu. n. Innocence, faultlessness. నిర్ధనుడు nir-dhanuḍu. n. One who has no money, a poor man, ధనములేనివాడు. నిర్ధూమధామము nir-dhūmadhāmamu. n. Utter destruction: utter ruin and ashes. 'మీరు తొక్కిన చోటు నిర్ధూమధామంబు.' Dab. 232. నిర్నిద్రము nir-nidramu. adj. Sleepless, awake. నిర్నిమిత్తము nir-ni-mittamu. adj. Needless, causeless. నిర్నీతి nir-nīti. n. Immorality. నిర్భయము nir-bhayamu. adj. Fearless. నిర్భయతన్ fearlessly. నిర్భరము nir-bharamu. adj. Unbearable, సహింపగూడని. Much, excessive, great, అధికము. నిర్భాగ్యుడు nir-bhāgyuḍu. n. One who is luckless, unlucky, or cursed భాగ్యములేని వాడు, దరిద్రుడు. నిర్భీతి nir-bhīti. n. Fearlessness. నిర్మత్సర nir-mastsara. adj. Tolerant, free from jealousy. నిర్మర్యాద nir-maryāda. n. Dishonour, an insult, impudence. నిర్మలము nir-malamu. adj. Pure, transparent, clear, clean, free from dirt or impurities. నిర్మలుడు nir-maluḍu. n. One who is pure: a good man. నిర్మోగమోటము nir-moga-mōṭamu. n. Unkindness. నిర్దాక్షిణ్యము. నిర్ముక్తము nir-muktamu. adj. Loosed, set free from, disjoined, sundered, separated. n. A snake that has lately cast its skin. నిర్ముక్తపరిధానయై dropping her petticoat. నిర్ముక్తుడు nir-muktuḍu. n. An ascetic, a monk. సన్యాసి. నిర్మోకము nir-mōkamu. n. A snake's skin. కుబుసము నిర్మూలము or నిర్మూలనము nir-mūlamu. n. Extirpation, eradication, utter ruin నిర్మూలమైన ruined. నిర్మూలించు nir-mūlinṭsu. v. a. To eradicate, నిర్మూలముచేయు. వేరులేకపోవునట్లు చేయు. To ruin, నాశముచేయు. నిర్లజ్జము nir-lajjamu. adj. Shameless. సిగ్గులేని. నిర్లేపుడు nir-lēpuḍu. n. Devoid of pride. నిరహంకారి. నిర్వంశుడు nir-vamṣuḍu. n. One who is childless, barren. నిర్వచనీయము nir-vachanīyamu. adj. Inexpressible, undefinable. నిర్వాతము nir-vātamu. adj. Windless or close, as a place. గాలిలేని (చోటు.) నిర్వికారము nir-vikāramu. adj., Unchanged, unaltered, uniform, changeless, immutable. వికారము లేని. నిర్వికారుడై or నిర్వికారచిత్తుడై stead fastly. నిర్విఘ్నము nir-vighnamu. adj. Unobstructed. నిఘ్నములేని. నిర్విణ్ణుడు nir-viṇṇuḍu. adj. Earnest, absorbed, overcome, enrapt. విన్నదనములేని (వాడు.) నిర్వివాదము nir-vivādamu. adj. Undisputed, unquestioned. వాదములేని, నిశ్చయమైన నిర్విషము nir-vishamu. adj. Venomless, నిషములేని. నిర్వైరము without enmity, వైరములేని, నిర్వ్యాజము nir-vyājamu. adj. Without deceit: without obstruction. Honest. నెపములేని, నిర్గేతుకముగా nir-hētukamu-gā. adv. Without cause, causelessly.

(p. 658) nirṇayamu nir-ṇagamu. [Skt.] n. Settlement. Certainity, a positive conclusion, a decision. ఏర్పాటు. నిర్ణయమైన nir-ṇaya-m-aina. adj. Stated, definite. నిశ్చయమైన. నిర్ణయముగా nir-ṇayamu-gā. adv. Positively, definitely. నిర్ణయించు nir-ṇayinṭsu. v. a. To fix, settle, define, specify, resolve, come to an opinion, conclude, decree. ఏర్పాటుచేయు. నిర్ణీతము nir-ṇītamu. adj. Definite, positive. Settled. నిర్ణయింపబడిన. నిర్ణీతి nir-ṇīli. n. Determination, settlement. నిశ్చయము. 'బాలాపాణి గ్రహశుభవేళా నిర్ణీతికిపుడవిచ్చేయుము.' Vasu. iii. 108. నిర్నేత nir-ṇēla. n. One who settles or decides. నిర్ణయముచేయువాడు.

(p. 687) pañca pancha. [Skt.] adj. Five. పమచకము panchakamu. n. A set of five things, as of epigrams. భ్రమరపంచకము a set of five epigrams on a bee. యుద్ధ పంచకము the five books of the Mahabharata (VI. X.) which deal with the battle. A battlefield, యుద్ధభూమి. పంచకళ్యాణి pancha-kaḷyāṇi. n. Black or any other colour with white points; piebald; a horse with a white mark or star in the face and with white legs. పంచకోణము or పంచకోణికోణము pancha-kōṇamu. n. A pentagon. See రోణము పంచగవ్యము pancha-garyamu. n. The five articles derived from the cow, viz.: milk, curds, butter, urine, and dung. పంచగౌడులు panchagaudulu. n. The collective name for the Brahmins of Bengal and the northern provinces. పంచత్వము panchatvamu. n. Death, dying, as being the dissolution of the five elements. పంచజనుడు panchajanuḍu. n. Man in general. మర్త్యుడు. See పాంచజన్యము. పంచజనచర్వణము cannibalism, eating human flesh. A. vi. 70. పంచదళము pancha-daṣamu. adj. Fifteenth. పంచదశకము pancha-daṣakamu. n. Fifteen. పంచదశి pancha-daṣi. n. The fifteenth lunar day, of either the dark or bright fortnight. పౌర్ణిమ, లేక, అమావాస్య. పంచద్రావిదులు The five divisions of the Dravida races, viz. Tamil, Telugu, Malayalam, Kanarese and Mahrati. పంచనఖము panchanakhamu. n. Lit: 'Five clawed,' i.e., a tiger. పులి. పంచనఖి pancha-nakhi. n. An iguana. ఉడుము. పంచపాత్రము pancha-pātramu. n. The 'five dishes:' a phrase used for five cups used in worship. Also, a sort of cup. పంచప్రాణములు pancha-prāṇamulu. n. The five vital airs of the body. Life. పంచభూతములు the five elements. పంచబాణుడు, పంచశరుడు or పంచసాయకుడు pancha-bāṇuḍu. n. Manmadha the god of love, so named from his five arrows. These are five fragrant flowers, viz., the అరవిందము or lotus, the అశోకము Jonesia asōka, the చూతము or mango blossom, the నవమల్లిక or Arabian jasmine, and the నీలోత్పలము or blue lotus; these are emblems of five passions denominated ద్రావిణి, శోషిణి, బంధిని, మోహిని and ఉన్మాదిని, that is, flurry, pinning, enslaving, bewitching and maddening. పంచభక్ష్యములు five sorts of cakes. పంచమము panchamamu. n. A tenor note, similar to that of the cook when crowing; also, a note like that of the linnet or cuckoo. The musical treble. The two notes పంచమము and షడ్జము are called the నిత్యస్వరములు or constant (pervading) notes: they are also called స్వయంభుస్వరములు the supreme sounds. adj. Fifth , అయిదవది. Fine, melodious, ఇంపైన. పంచమస్థితి panchama-sthiti. n. The being a Pariah. The Pariah state or condition. పంచమి panchami. n. The fifth lunar day, of either the dark or bright fortnight. పంచముడు panchamuḍu. n. A Pariah, or 'man of the fifth class:' as not belonging to any of the four pure Hindu castes. మాలవాడు. పంచరాశికము pancha-rāṣikamu. n. The rule of five, the double rule of three. పంచలక్షణము panchalakshaṇamu. n. A Purana. పురాణము. పంచలవణములు pancha-lavanamulu. n. Salts in general. The five kinds of salt. See లవణము. పంచలోహము pancha-lōnamu. n. A mixed metal, composed of five ingredients, viz., copper, zinc, tin, lead, and iron. పంచపట్టెలు pancha-paṭṭelu. n. Five streaks. అయిదు చారలు. పంచవన్నెలు pancha-vannelu. n. Five colours. పంచవన్నెలరామచిలుక pancha-vannclarāma-chiluka. n. A paroquet. పంచశాఖము pancha-ṣākhamu. n. The hand. చెయ్యి. పంచాంగము panch-āngamu. n. An almanac, as specifying five different things, viz., the lunar day (తిథి), the day of the week (వారము), the sign in which the moon is (నక్షత్రము), the conjuction of the planets shewing good and bad days (యోగము), and the horoscopes (కరణము). పంచాంగాముప్పు to give a forecast of the day; to tell lies or false stories. పంచాణము panchāṇamu. n. The united five castes of the carpenter, blacksmith, brazier, goldsmith, and stonecutter. పంచాణులు panchāṇulu. n. Workmen, mechanics, or handicraftsmen, పంచాణమువారు. పంచామృతము a meat and drink offering formed of cocoanut kernels, plantains, sugar, honey, and ghee. పంచాయతి panchāyati. n. A court of arbitrators consisting of 'five members.' A Panchayat, an arbitration court. పంచాయతిదారులు arbitrators referees. పంచాయుధము the 'five weapons' of Vishṇu: also as amulet, being a plate of gold on which these are engraven. విష్ణువుయొక్క అయిదు ఆయుధములు, మరిన్ని ఆ అయిదు ఆయుధములయొక్క రూపులు చెక్కించిన పతకపుబిళ్ల. పంచారూఢిపత్రము a bond duly executed, i.e., bearing 'five names' viz., those of the lender, the borrower, the writer, and two witnesses. పంచాస్యుడు, పంచావనుడు or పంచముఖుడు panch-āsyuḍu. n. 'The five faced;' an epithet of Siva. పంచాక్షరి panch-ākshari. n. The 'five syllables.' that is, a certain spell or holy name 'నమశ్శివాయ' Na-mas-Si-vā-ya or 'Salutation to Siva,' similar to the five syllables 'A-ve-Ma-ri-a.' పంచేంద్రియములు panch-ēndriyamulu. n. The five senses or organs. 'సీ మేనిలోగర్ణనాసానేత్రజిహ్వత్వగాహ్వయ పంచేంద్రియములగోష్ఠి.' G. v. 13. పంచేంద్రియబద్ధుడైన panch-ēndriya-baddhuḍ-aina. adj. Carnal, sensual, worldly, given up to one's lusts.

(p. 696) paṭṭā, paṭā or పట్ట paṭṭā. [Tel.] n. The inner bark of a tree. Sackcloth. A sort of girdle cloth. Also, a lease; a grant or lease specifying the land occupied by a cultivator and the assessment due on it. రాజు రయితులకిచ్చే కవులు. పట్టాదారుడు a pattadar, a leaseholder. బిల్మక్తాపట్టా a lease for a gross aggregate rent, one in which the land tax and all other cesses are consolidated. See పట్ట, and పట్టము.