(p. 230) kaṭamu kaṭamu. [Skt.] n. A mat: చాప. The temples of the head. చెక్కిలి. The hip మొల.

(p. 230) kaṭumaralu or కటుమోరలు kaṭu-maralu. [Tel.] n. The cheek bones. చెక్కిళ్లమీది భాగములు, హనువు. కటుమోరలు ఉబ్బుగాగల having high cheek bones.

(p. 288) kuñjamu kunjamu. [Skt.] n. A thicket, a bower, or arbour. పొదరిల్లు. An elephant's cheek ఏనుగుచెక్కిలి. An elephant's tusk ఏనుగుకొమ్ము. కుంజరము kunjaramu. n. An elephant. The best of anything శ్రేష్ఠము కవికుంజరుడు a great poet. మౌనికుంజరములు the noblest of hermits. కుంజరాశనము kunjar-āṣanamu. n. Elephant's food. The poplar leaved fig tree, ficus religious. రావిచెట్టు.

(p. 299) kulupurāyi kulupu-rāyi. [Tel.] n. A kind of gem. రాజా వర్తము. 'నీలపుగులుపు చెక్కిన మేలిపసిండి ముద్దుటుంగరము.' Paidim. i. 10.

(p. 347) gaṇḍamu ganḍamu. [Skt.] n. The side of the head. చెక్కిలి. An elephant's temple. ఏనుగుచెక్కిలి. The baleful influence of a star. గ్రహయోగము. An evil event, a narrow escape, గొప్ప అపాయము. దినగండము నూరేండ్లాయిస్సు to live long in daily peril of ruin. నాకు దినగండముగా జరుగుచున్నది I am daily living from hand to mouth. గండము గడిచి బయలుపడ్డది the affair is over and this is the result. Lit the trouble is over, the child is born. అతడు తండ్రి గండమునకు పుట్టినాడు he was born to be the cause of his father's ruin. గండపాళి ganḍa-pāḷi. n. The temple or side of the head. గండమండలము ganḍa-manḍalamu. n. The temples of the head.

(p. 360) gallamu gallamu. [Skt.] n. The cheek. గండస్థలము, చెక్కిలి. Anirud. ii. 75.

(p. 425) ceṅka chenka. [Tel.] n. The cheek: a small plot in a field. The gills of a fish. చెక్కిలి, చెంప, కపోలము. చెంకవేయు chenka-vēyu. v. n. To slap, to strike on the cheek.

(p. 427) cekkili chekkili. n. [Tel.] n. The cheek. కపోలము, చెక్కు.

(p. 427) cekku chekku. [Tel.] v. a. To pare, to cut into slices. To engrave. (రత్నములను) పొదుగు. To make a pen. To set jewels. To tuck in, put in, insert, set. To dig slightly or scrape the surface. To cast up the earth, as a worm does. చెక్కుటద్దము chekku-ṭ-addamu. n. A mirror (అద్దము) set in a frame. (చెక్కినది.) చెక్కుడుపార chekkuḍu-pāra. n. A sort of spade for cutting turf. చెక్కొను chek-konu. v. n. (middle voice of చెక్కు.) To adjust, trim, set right. చెక్కించు chekkinṭsu. v. t. To thrust forward the breast, as a crowing cock does. చెక్కు n. The side, in general. The check. The rind or side of a fruit. Half a pack; being as much as is on each side of a bullock. వానికి చెక్కు చెమర్చినది he was quite exhausted. చెక్కులుపిక్కలు pranks, roguery. చెక్కుచెదరక unharmed, untouched, intact. అది చెక్కు చెదరకుండనున్నది it is in excellent order.

(p. 430) cerapa cherapa. [Tel.] n. A cheek. చెక్కిలి, చెంప. చెరపనచేట cherapana-chēṭa. n. A worthless wretch. పనికిమాలినవాడు, నాశకుడు, నాశకురాలు.

(p. 540) turumu turumu. [Tel.] n. Powder. పొడుము. Braided hair or tresses. కొప్పు. v. a. To cram, or stick: to thrust in. To adjust, trim, deck the head with flowers. కొప్పుగాముడుచు, కొప్పునదోపు. To grate, pound, reduce to powder or to chips పొడిచేయు. వాని నోట్లో గుడ్డతురిమి కొట్టినారు they thrust a handkerchief into his mouth to beat him. తురుముపీట turumu-pīṭa. n. A crooked knife with teeth at the end used to scoop out a cocoanut, &c. తురుముట కనువుగా చివరను పండ్లేర్పరచిన వంకర యినుప కమ్మిచెక్కిన పీట.

(p. 613) dōṇamu or దోణాము dōṇamu. [Tel.] n. A dumb-bell or Indian club. భుజమునకు బలమునిచ్చుటకై త్రిప్పెడు జెట్టివాని యుపకరణవిశేషము. A mallet, మ్రాను సుకరముగా చీలుటకై అక్కడక్కడ చెక్కిన మేకులను దిగగొట్టెడు ఉపకరణవిశేషము.

(p. 687) pañca pancha. [Skt.] adj. Five. పమచకము panchakamu. n. A set of five things, as of epigrams. భ్రమరపంచకము a set of five epigrams on a bee. యుద్ధ పంచకము the five books of the Mahabharata (VI. X.) which deal with the battle. A battlefield, యుద్ధభూమి. పంచకళ్యాణి pancha-kaḷyāṇi. n. Black or any other colour with white points; piebald; a horse with a white mark or star in the face and with white legs. పంచకోణము or పంచకోణికోణము pancha-kōṇamu. n. A pentagon. See రోణము పంచగవ్యము pancha-garyamu. n. The five articles derived from the cow, viz.: milk, curds, butter, urine, and dung. పంచగౌడులు panchagaudulu. n. The collective name for the Brahmins of Bengal and the northern provinces. పంచత్వము panchatvamu. n. Death, dying, as being the dissolution of the five elements. పంచజనుడు panchajanuḍu. n. Man in general. మర్త్యుడు. See పాంచజన్యము. పంచజనచర్వణము cannibalism, eating human flesh. A. vi. 70. పంచదళము pancha-daṣamu. adj. Fifteenth. పంచదశకము pancha-daṣakamu. n. Fifteen. పంచదశి pancha-daṣi. n. The fifteenth lunar day, of either the dark or bright fortnight. పౌర్ణిమ, లేక, అమావాస్య. పంచద్రావిదులు The five divisions of the Dravida races, viz. Tamil, Telugu, Malayalam, Kanarese and Mahrati. పంచనఖము panchanakhamu. n. Lit: 'Five clawed,' i.e., a tiger. పులి. పంచనఖి pancha-nakhi. n. An iguana. ఉడుము. పంచపాత్రము pancha-pātramu. n. The 'five dishes:' a phrase used for five cups used in worship. Also, a sort of cup. పంచప్రాణములు pancha-prāṇamulu. n. The five vital airs of the body. Life. పంచభూతములు the five elements. పంచబాణుడు, పంచశరుడు or పంచసాయకుడు pancha-bāṇuḍu. n. Manmadha the god of love, so named from his five arrows. These are five fragrant flowers, viz., the అరవిందము or lotus, the అశోకము Jonesia asōka, the చూతము or mango blossom, the నవమల్లిక or Arabian jasmine, and the నీలోత్పలము or blue lotus; these are emblems of five passions denominated ద్రావిణి, శోషిణి, బంధిని, మోహిని and ఉన్మాదిని, that is, flurry, pinning, enslaving, bewitching and maddening. పంచభక్ష్యములు five sorts of cakes. పంచమము panchamamu. n. A tenor note, similar to that of the cook when crowing; also, a note like that of the linnet or cuckoo. The musical treble. The two notes పంచమము and షడ్జము are called the నిత్యస్వరములు or constant (pervading) notes: they are also called స్వయంభుస్వరములు the supreme sounds. adj. Fifth , అయిదవది. Fine, melodious, ఇంపైన. పంచమస్థితి panchama-sthiti. n. The being a Pariah. The Pariah state or condition. పంచమి panchami. n. The fifth lunar day, of either the dark or bright fortnight. పంచముడు panchamuḍu. n. A Pariah, or 'man of the fifth class:' as not belonging to any of the four pure Hindu castes. మాలవాడు. పంచరాశికము pancha-rāṣikamu. n. The rule of five, the double rule of three. పంచలక్షణము panchalakshaṇamu. n. A Purana. పురాణము. పంచలవణములు pancha-lavanamulu. n. Salts in general. The five kinds of salt. See లవణము. పంచలోహము pancha-lōnamu. n. A mixed metal, composed of five ingredients, viz., copper, zinc, tin, lead, and iron. పంచపట్టెలు pancha-paṭṭelu. n. Five streaks. అయిదు చారలు. పంచవన్నెలు pancha-vannelu. n. Five colours. పంచవన్నెలరామచిలుక pancha-vannclarāma-chiluka. n. A paroquet. పంచశాఖము pancha-ṣākhamu. n. The hand. చెయ్యి. పంచాంగము panch-āngamu. n. An almanac, as specifying five different things, viz., the lunar day (తిథి), the day of the week (వారము), the sign in which the moon is (నక్షత్రము), the conjuction of the planets shewing good and bad days (యోగము), and the horoscopes (కరణము). పంచాంగాముప్పు to give a forecast of the day; to tell lies or false stories. పంచాణము panchāṇamu. n. The united five castes of the carpenter, blacksmith, brazier, goldsmith, and stonecutter. పంచాణులు panchāṇulu. n. Workmen, mechanics, or handicraftsmen, పంచాణమువారు. పంచామృతము a meat and drink offering formed of cocoanut kernels, plantains, sugar, honey, and ghee. పంచాయతి panchāyati. n. A court of arbitrators consisting of 'five members.' A Panchayat, an arbitration court. పంచాయతిదారులు arbitrators referees. పంచాయుధము the 'five weapons' of Vishṇu: also as amulet, being a plate of gold on which these are engraven. విష్ణువుయొక్క అయిదు ఆయుధములు, మరిన్ని ఆ అయిదు ఆయుధములయొక్క రూపులు చెక్కించిన పతకపుబిళ్ల. పంచారూఢిపత్రము a bond duly executed, i.e., bearing 'five names' viz., those of the lender, the borrower, the writer, and two witnesses. పంచాస్యుడు, పంచావనుడు or పంచముఖుడు panch-āsyuḍu. n. 'The five faced;' an epithet of Siva. పంచాక్షరి panch-ākshari. n. The 'five syllables.' that is, a certain spell or holy name 'నమశ్శివాయ' Na-mas-Si-vā-ya or 'Salutation to Siva,' similar to the five syllables 'A-ve-Ma-ri-a.' పంచేంద్రియములు panch-ēndriyamulu. n. The five senses or organs. 'సీ మేనిలోగర్ణనాసానేత్రజిహ్వత్వగాహ్వయ పంచేంద్రియములగోష్ఠి.' G. v. 13. పంచేంద్రియబద్ధుడైన panch-ēndriya-baddhuḍ-aina. adj. Carnal, sensual, worldly, given up to one's lusts.

(p. 745) pāla pāla. [Tel. from పాలు milk.] n. The bird called the Indian Roller, boracias indica (F.B.I.) the flight of which is consulted as an omen. It is erroneously called a blue jay. Various varieties are called గొర్రెపాలపిట్ట and మేకపాలపిట్ట. See Jerdon No. 243. A treatise on Omens says. 'పాలగరుడతప్ప పక్షిజాతులకెల్ల నెడమమండికుడికి నెగయవలయు.' పాల or పాలతీగ n. A certain tree, ఇక్షుగంధ, క్షీరికావృక్షము; of which there are various species as, అడవిపాలతీగ Nerium reticulatum, కాకిపాలతీగ Asclepias asthmatica, దూదిపాలతీగ Asclepias volubilis, మట్టపాలతీగ Convolvulus paniculatus; చిరుపాల, అనగా ఉటని. Q. మన్నుపాల, అనగా ఉత్పల కృష్ణ. Q. పాలపండు, అనగా కనిష్ట. Q. Various species of the 'milk plant' are called మేకపాలతీగ, కుక్కపాలతీగ, &c. పాల adj. White. పాలవెండి pure silver. పాలకన్ను pāla-kannu. n. A sort of grain. పాలకూర pāla-kūra. n. A certain pot herb. Oxystelma csculentum. కుక్కపాలకూర a forest plant, Trianthema crystallina,. Rox. ii. 444. పాలగచ్చు, పాలగార or పాలసున్నము pāla-gaṭsṭsu. n. Fine lime plaster. సన్న సున్నపుపూత. పాలబుగ్గలు (S. iii. 435.) Infant's cheeks, బిడ్డలచెక్కిళ్లు. పాలగరువు or పాలగార pāla-garuvu. n. A sort of earth, a whitish marl. పైని యిసుకగల రేగడనేల. పాలగుమ్మ Same as పాలపిట్ట. పాలగొర్రు pāla-gorru. n. A rake used in husbandry. పాలగోకుడు pāla-gokuḍu. n. The butter that sticks to the bottom of a milk pot. పాలచెట్టు pāla-cheṭṭu. n. A species of the Mimusops tree. పాలచేప pāla-chēpa. n. A sort of Salmon. పాలచేరులు or పాలచేర్లు pāla-chērulu. n. The nerves. బీజములకు పైననుండునరాలు, గ౛్జనరాలు. 'సీ పాలచేరులపట్టి తూలింప బలిమి నీడ్చుకొని డొంకలదూరి చుట్టబెట్టు.' Swa. iv. 68. 'సీ కటికినెత్తురులతో గండలుర్లిపడంగ, జేరి పందులపాల చేర్లుకరచు.' S. i. 202. పాలటేకు or పాలతేకు pāla-ṭēku. n. The white wooded teak tree. పాలడ pālaḍa. (పాలు+అడుగు.) n. A shell used as a spoon or ladle in giving milk to a child. పాలతుత్తము or పాలతుత్తరము pāta-tuttamu. n. White vitriol. పాలపండ్లు pāla-panḍlu. n. Milk teeth. Also (from పండు,) a sort of sweet white berries. A. iv. 114. పాలపపడు pāla-pāpaḍu. n. An infant at the breast. పాలవెడిస or పాలవలిస pālapeḍisa. n. The Grey headed Myna, Sturned malabarica (F.B.I.) పాలబొంత pālabonta. n. A fish called the white mullet, Chonos salmoneus. పాలమన్ను pāla-mannu. n. White earth, pipe clay సుద్ద. పాలమాని చెక్క pāla-mānichekka. n. The 'white wood' produced by the పాలటేకు. పాలసుగంధి pāla-sugandhi. n. A plant called Country Sarasaparilla. పాలసున్నము pāla-sunnamu. n. Fine lime plaster, సున్నము. పాలసొర or పాలచొర pāla-sora. n. A fish, Carcharias laticaudus and also Carcharias cllioti or Carcharias macloti. సొర్రకోవ (F.B.I.) The white shark. సముద్రమందు మనుష్యులను భక్షించే పెద్ద చేప. పాలాకు pāl-āku. n. A certain herb. చిటిపాలాకు is one sort. పాలానుగు pālānugu. n. The white gourd, ఆనుగుతీగె, దుగ్ధతుంబి. See పాలు.

(p. 797) pēru pēru. [Tel.] n. A name, an appellation. నామము. Fame, celebrity, notoriety, కీర్తి. A long loose necklace, దండ. దొంగయని పేరుపడినాడు he is notorious as a thief. మంచివాడని పేరెత్తినాడు he is well known as a good man. నిన్నుకొట్టకుంటే నాపేరు రాయుడుకాదు if I do not beat you my name is not Rama. నానుపేరుగలకంఠి a kind of necklace. adj. Great, అధికము. Large, పెద్ద. పేరోడ a large ship. Vish. iii. 393. పేరెండ fierce sunshine. ib. vi. 304. పేరలుక great anger. T. iii.86. 119. పేరురము a broad breast. పేరెలుగెత్తి పలికిరి they spoke aloud. R. v. 220. పేరంగద a great misfortune, మహత్తైన ఆపద. పేరెలమి great joy. M. XIII. i. 242. పేరుంగరము pēr-ungaramu. n. A ring with one's name cut on it, a signet ring, పేరుచెక్కిన ఉంగరము, సిఖాఉంగరము. పేరు or పేరుకొను pēru. v. n. To congeal, curdle, harden or thicken, as melted butter or curds. ఘనీభవించు, దట్టమగు. పాలు పేరబెట్టినది she set the milk to curdle. To increase, అతిశయించు. పేరుకొను or పేర్కొను pēru Konu. v. a. To call one by his name to call, to utter. పేరుపెట్టి పిలుచు, పిలుచు, ఉచ్చరించు. To praise, స్థుతించు. 'భయకంపితద్గదకంఠనాదియై జనకునితల్లిబేరుకొని సంతతముల్ పరిదేననంబు మానని నృపకన్య నూరడిల నమ్మికమాటలు బల్కి.' Vish. vi. 220. పేరుకోలు pēru-kōlu. n. Calling one by his name, &c. పేరు గ్రుచ్చు or పేరుకూర్చు pēru-gruṭsṭsu. v. a. To call one by his name, పేరుపెట్టిపిలుచు. To tell to say, to mention. చెప్పు, ఉదహరించు. పేర or పేరట pēra. adv. In the name of, in one's name. By name. నా పేరట వ్రాసినాడు he wrote to my name, i.e., wrote to me. నా పూర్వులపేరట పుట్టినమాన్యము a grant made to my ancestors. తల్లి పేరట ఒక పల్లె కట్టెను he built a village in his mother's name. In translation into English we omit 'name.' దినాలపేరట in course of time. పేరి pēri. adj. Named, by name, videlicet, id est. పేరుగల, 'శాంత పేరికాంతాలలామ' a woman named Sānta. R. ii. 139. పేరిటి pēriṭi. adj. Directed to, bearing the superscription of, as అతని పేరిటి౛ాబు a letter for you. నీపేరటివాడు a man bearing your name. పేరుపెట్టు pēru-peṭṭu. v. n. To name, to give newly a name or appellation. పేర్వేర pēr-vēra. adv. Name by name. ప్రతిమనిషియొక్కయును పెరుపెట్టి. 'పేర్వేరబొమ్మల పెండ్లిండ్లు సేయుచు నబలలతో డవియ్యంబులందు.' B. X. 1818. (Rukmini kalyan.) పేరడవి pēr-aḍavi. (పేరు+అడవి.) n. A great forest, a wilderness. మహారణ్యము. పేరాముదము pēr-āmudamu. (పేరు+ఆముదము.) n. The large kind of castor oil tree, పెద్దాముదము as opposed to చిట్టాముదము, a smaller species. పేరోలగము pēr-ōlagamu. n. A great court, or assembly. నిండుసభ. పేరుడు pēruḍu. n. The act of congealing, or thickening. పేరుకొనుట, ఘనీభవించుట. పేరుచు or పేర్చు pēruṭsu. v. n. To excel, అతిశయించు, విజృంభించు. To pile, to heap up. To increase, to enlarge: to display. ఒకటిమీద నొఖటిని వరుసగాపెట్టు, విశేషింపజేయు. చితిపేర్చిరి they prepared a funeral pile. 'ఇనుమును రాగియు దగరంబును వెండియు బసిండియును, బ్రభూతములై పేర్చిన సిరిజేయగమోపెడు గనులెడసెడ పెక్కుగలవు శారవనాధా.' M. VI. i.50. పేరుపు or పేర్పు pērupu. n. The act of arranging things one over another, the act of heaping or piling up. ఒకటిమీద నొకటి పేర్చుట. A potsherd, కుండపెంకు. పేరుమాను n. A large tree, పెద్దమాను.