(p. 112) āḍu āḍu. [Tel.] v. n. 1. To play, dance, work, act, do, move, ply. కాళ్లు ఆడకనిలిచె he stood stock-still, his feet did not stir. 2. To shake, totter, wag. 3. To beat, as the pulse. ధాతువు ఆడుచున్నది the pulse beats. 4. To speak, say. ఇట్లు కొందరు ఆడగా while some spoke thus. ఆడినది ఒకటి చేసినది ఒకటి he said one thing and did another. పోనాడు to cry Avaunt.! మున్నాడు to advance or come forward. ఆ పేరు నోట్లో ఆడుచున్నది I have the name at the tip of my tongue.

(p. 206) okaṭi okaṭi. [Tel.] n. and adj. One. ఇందువల్ల ఒకటి వచ్చును from this one thing may result. ఇందులో ఒకటిన్ని తక్కువ లేదు there is not a single thing wanting. ఎవ్వరియింట్లోనైనా ఒకటే it is no matter in whose house (he) is. నేను చెప్పినది ఒకటి వాడు చేసినది ఒకటి I told him one thing and he did another. ఒకటి వెనుక ఒకటి one after another. దోవకు రెండు పక్కలను అడవి ఒకటే గాని దారి మంచిదే there is nothing but jungle on both sides, but the way is good. ఒకటిగా okaṭi-gā. adv. Together, unitedly, unanimously, conjointly. ఒకటిచేయు okaṭi-chēyu. v. a. To make one, unite, mix. ఒకటియగు okaṭi-y-agu. v. n. To be combined. ఒకట okaṭa. On or in one. At one time ఏకకాలమునందు. ఒకటొకటిగా okaṭ-okaṭi-gā. adv. Separately, one by one, one after another. ఒకటో okaṭō. adj. First. ఒకటోసాక్షి the first witness.

(p. 218) ōra ōra. [Tel.] n. The side, border, edge. అంచు. A whole day and night అహోరాత్రము. ఒక ఓరను ఉంటిమి we stood on one side. ఓరగా sidelong, sideways. తలుపోరగా చేసెor ఓరవాకిలి చేసినది she opened the door a little, or, set it a jar. ఓరబోయి becoming crooked వంకరపోయి. BD. vi. ఓరచూపు ōra-ṭsūpu. n. A sidelong glance. బెళుకుటోర యొయారపు చూపు leeringly. ఓరంతపొద్దు ōranta-poddu. (ఓర+అంత+ప్రొద్దు) the livelong day, all day long, దినమంతయు, ఆసాయము. Also, a little రవంత, ఇసుమంత. 'ఉప్పులేకుండన నోరంతప్రొద్దు చప్పిడితాగిన సాగునే కాళ్లు? రాలేకొదుగబడి రాకయున్నాడు.' Pal. 316.

(p. 310) kēvalamu kēvalamu. [Skt.] adj. and adv. Pure, mere, simple, unmixed, uncompounded. ఒక్కటేయైన. ఇది కేవలము బంగారు తోచేసినది this is made with gold alone. కేవలము నీళ్లేతాగినాడు he drank nothing but water. వాడు కేవలవైయాకరణుడు he is a mere grammarian. వాడు కేవల నైయాయికుడు he is a mere logician. Altogether, in every respect. అంతయున్ను: as ఈ పట్టణము కేవలము లంకవలెనున్నది this city is in every respect like Lanka. ఇది కేవలమనృతము this is entirely false. కేవలుడు kēvaluḍu. n. The supreme Spirit పరమాత్మ.

(p. 435) cēyu chēyu. [Tel.] v. a. To do, make, perform. నొప్పిచేయు or నొప్పిపెట్టు to pain. వంటచేయు to cook. జగడముచేయు to quarrel. కైదుచేయు to imprison. స్వాధీనముచేయు to put in one's charge. నర్తకము చేయు to trade. మరుగుచేసికొను to take shelter, use as a screen. బేరముచేయు to settle the price. అప్పుచేయు to contract a debt. నన్ను ఆడదాన్ని చేసి looking upon me as a mere woman. ఈ బిడ్డ నెలఒళ్లుచేసినది the infant looks a month old already. బిడ్డయేమైనా ఒళ్లుచేసినదా is the child picking up flesh? కాజేయు to misappropriate, to settle, to kill. పల్లకి చేసికొన్నాడు he procured a palankeen. పెండ్లిచేసికొన్నది a wedded wife. చెయ్యిచేసికొనికొట్టె he closed his fist and beat them. అండచేసికొను to take refuge. రహస్యంబుచేసికొని యెరింగించెన్. (M. XIII. ii. 375) he told it as a secret. చేయు v. n. To do, act, behave. To be worth. అది పదిరూకలుచేయును it will be worth ten groats. వానికి జలుబుచేసినది he caught cold. చేయి chēyi. [lit: That which does or works.] n. The hand. చెయ్యి or చెయి. A ray కిరణము. A trunk తొండము. A wing. రెక్క Two cubit's length రెండుమూరలకొలది. A hold or grasp పట్టు. చేయించు chēyinṭsu. v. a. To cause to do or make. To get done.

(p. 805) poḍi poḍi. [Tel.] n. Powder, dust. చూర్ణము. Solder, rosin, metallic cement. పొడి or ముక్కుపొడి snuff. పొడిపెట్టిఊదు to solder. చెరుకుకట్టెలపొడి pounded sugar, శర్కర. B. D. iii. 324. చొక్కుపొడి love powder. ఆ పిల్లవానిని చొక్కుపొడివేసి పట్టుకొని పోయినారు they deluded him with love powder and carried him off, ఆ పిల్లవానిని మరుల మురుచల్లి పట్టుకొనిపోయినారు. పొడిమిరియము or మిరియపుపొడి powdered pepper. R. vii. 105. adj. Dry, ఎండిన. Powdered. Small, young. పొడికూర a curry fried without butter in a dry pan. పొడికూర mizzle, drizzling rain. పొడరాళ్లు bricks broken into pieces, brick-dust. పొడిబెల్లము pound ed jaggery. పొడికావ్యము a petty poem. పొడిపిట్ట a kind of bird. 'భిట్టువ, మునుగపూబిట్టువ, గిజిగాడు, ఉల్లెడ, పొడిపిట్ట, వంగపండు.' H. iii. 14. పొడిముత్యాలు seed pearl. పొడిమన్ను dry earth. పొడిచెమట imperceptible perspiration. పొడి బియ్యము dry rice. పొడిపడ్డవాతెరలు lips parched with grief. పొడిదగ్గు a dry cough. పొడి చీకటి poḍi-chīkaṭi. n. Twilight, darkness. పొడిచేయు or పొడికొట్టు poḍi-chēyu. To powder. పసుపుపొడిచేసినది she triturated or pulverized the turmeric. పొడిపొడిగా poḍi-poḍi-gā. adv. In pieces, piece meal, in the form of powder. Very dry.

(p. 823) pauruṣamu paurushamn. [Skt. from పురుష.] n. Manliness. పురుషభావము. Courage, పరాక్రమము. A resolution, effort, attempt. పురుషప్రయత్నము. A vow, ప్రతిజ్ఞ. 'ఆరక్క సుండునుదనచేసిన పౌరుషంబు ప్రతిహతంబగుటకు విస్మయంబునొంది.' M. III. vii. 153. 'బ్రహ్మ వేత్తలమని పౌరుషమాడెదరు.' Vēma. 500. adj. Of, or belonging to man, human; manly. ఊర్ధ్వవిస్తృతదోః పాణీపురుషప్రమానె. మనిషిచెయ్యెత్తుపొడుగు. పౌరుషముగా paurushamu-gā. adj. In a manly fashion, Bravely; insolently, haughtily. పౌరుషేయము paurushēyamu. adj. Made by human hands, పురుషుడుచేసినది.

(p. 1068) rasamu rasamu. [Skt.] n. Juice, fluid, liquid, extract, essence. Taste, flavour, రుచి. Taste, sentiment, emotion, passion, affection, humour. Quicksilver, పాదరసము. The షడ్రసములు or six flavours are మధురము or తీసి sweet; ఆమ్లము or పులుసు sour; తిక్తము or వగరు astringent; లవణము or ఉప్పు salt; కటువు or కారము pungent; కషాయము or చేదు bitter. రసఖండమైనభూమి or రసవత్తైనభూమి strong soil, which is not exhausted. నీరసమైనభూమి land that is exhausted. కోపరసము the spirit of wrath. దయారసము the spirit of love, kind feelings. ఈ పద్యములో రసములేదు this is a tasteless verse. విరసమైనమాటలు rude language. The nine రసములు or humours produce the following స్థాయీభావములు (symptoms.) 1. శృంగారరసము (love) produces రతి enjoyement. 2. నీరసము (honour) produces ఉత్సాహము daring. 3. కరుణారసము (mercy) begets విస్మయము marvel. 5. హాస్యరసము (merriment) produces హాస్యభావము laughter. 6. భయానకరసము (timidity) leads to భయము fright. 7. బీభత్సరసము (austerity) begets జుగుప్స sarcasm. 8. రౌద్రరసము (wrath) leads to క్రోధము cruelty. 9. శాంతరసము. (gentleness) produces శమభావము calmness. రసకర్పూరము rasa-karpūramu. n. A white sublimate or muriate of mercury, కర్పూరరసము. రసగుండు rasa-gunḍu. n. A ball coated with quicksilver, రసముపూరినగుండు. రసజ్ఞు rasa-gnya. n. The tongue, నాలుక. రజజ్ఞత rasa-gnyata. n. Skill, judgement, taste, critical discernment, తెలివి. రసజ్ఞుడు rasa-gnyuḍu. n. A man of taste, a critic. గుణదోషములనెరిగినవాడు. రసదాడి or రసదాళి rasa-dāḍi. n. Sugar cane. చెరుకు. 'మమధురస్థూలదాడిమబీజములతోడ, దసరారురసదాడిగనెలతోడ.' A. ii. 85. A fine sort of plantain. అరటిలో భేదము. రసదాళిక rusa-dāḷika. n. A kind of sugar, చెరుకుదినుసు. రసన rasana. n. The tongue., నాలుక. రసనేంద్రియము rasan-ēndriyamu. n. The sense of taste. రసవతి rasa-vati. n. A kitchen. వంటఇల్లు. రసవర్గములు rasa-vargamulu. n. plu. The various condiments or ingredients such as salt, pepper, &c. సంబారములు. రసవాదము rasa-vādamu. n. Alchemy, chemistry, పాదరసమునుకట్టి బంగారుచేయువిద్య. రసవాది rasa-vādi. n. An alchemist, a chemist, రసమునుకట్టి బంగారుచేయువాడు. రససిందూరము rasa-sindūramu. n. A sort of factitious cinnabar, made with zinc, mercury, blue vitriol and nitre, ఔషధవిశేషము. రససిద్ధి rasa-siddhi. n. Alchemy, రసవాదము. 'ధమనీయఖంబున గ్రాలించిమెరుంగుపసిడి గనెరససిద్దిన్.' R. vi. 10. రసాంజనము a kind of collyrium. అంజనవిశేషము. రసాతలము rasā-talamu. n. A name of Hades. పాతాళలోకము. రసాభాసము ras-ābhāsamu. n. Bad taste, inelegance. adj. Disagreeable, disgusting. విరసమైన. ఆ శ్లోకమును దిద్ది రసాబాసము చేసినాడు in correcting the verse he has spoiled it, he showed bad taste in correcting it. రసాభాసముగా మాట్లాడినాడు he spoke coarsely. ఆయిల్లు నిండా రసాభాసముగా నున్నది that house is very disagreeable. ఊరేగుచుండగా వాన వచ్చి అంతా రసాభాసమైపోయినది when the marriage procession was going on, there was a shower and everything was upset. రసాయనము ras-āyanamu. n. A panacea, a medicine preventing old age and prolonging life, జరావ్యాధిహరౌషధము. Butter milk, sweet curds, గోరసము, చల్ల. Poison, విషము. 'తననచో మాధుర్యమెనయు నా యివి చూడుమన్నట్లు మేలిరసాయనములు, ఒప్పుగా గిన్నియలనుంచి యపచరించి.' T. iii. 18. టీ రసాయనములు, తీసిగలిగిన పదార్థములు. రసాల rasāla. n. A pudding or mess of curds, mixed up with sugar and spices. పెరుగులో ననేక ద్రవ్యములు వేసి చేసినది. రసాలము rasālamu. n. The sugar cane, చెరుకు. Also, the sweet mango tree, తియ్యమామిడి చెట్టు. రసావళ్లు ras-āvaḷḷu. n. A kind of cakes. 'తన యింటనప్పుడాయితమొనరించినకమ్మదావు లొలుకురసావళ్లునుమినుపవడలు జాపట్లునుగోదుమ పిండివంటలున్ గలవనినన్.' Vish. iii. 377. రసి or రసిక rasi. [Tel.] n. The pus, or matter of a sore, serum. పుంటిచీము. రసిక rasika. [Skt.] n. A woman of taste. రసికురాలు. రసికత or రసికత్వము rasikata. [Skt.] n. Good taste or judgement. రసజ్ఞత. రసికుడు rasikuḍu. A man of taste. శృంగారాదిరసములను గ్రహించువాడు, రసజ్ఞుడు. రసితము rasi-tamu. n. Sound noise, thunder. ధ్వని, ఉరుము.

(p. 1251) śikha ṣikha. [Skt.] n. The point, top, tip, summit, కొన. A crest, ౛ుట్టు, సిగ. A peacock's crest, నెమలి౛ుట్టు. A lock of hair left on the crown of the head at tonsure. ౛ుట్టు. A flame, అగ్నిజ్వాల. అందితే శిఖ అందకుంటే కాళ్లు పుట్టుకొనేవాడు it if suits he is at the top: if it does not he falls at one's feet. The verb regarding a timeserver, a beggar on horseback శిఖండ. శిఖండకము ṣikhanḍamu. n. The tail of a peacock. మయూరవాలము, నెమలిపురి. Locks left on the crown or the sides of the head at tonsure, చీడము, పిల్ల౛ుట్టు. కాకపక్షము. శిఖండి ṣikhanḍi. n. A peacock, నెమలి. A peaccock's tail, నెమలిపురి. An arrow, బాణము. A cock, కోడిపుం౛ు. The name of the son of Drupada, who being at first a female, the daughter of Drupada, was (by force of tapas) metamorphosed into a man, like Iphis, invoid. Commonly, a hermaphrodite. ద్రుపదరాజు కొడుకు, ఆడదీగాక మగవాడుగాక యిబ్బందిగా నుండేమనిషి. A sort of Boa, commonly called రెండుతలలపాము a thick snake. (hence) a stubborn person, a pertinacious wretch. మొండి, మూర్ఖుడు. శిఖండికము ṣikhanḍi-kamu. n. A peacock, నెమలి; A cock, కుక్కటము. A certain plant called Abrus pracatorious. నల్లగురు వెంద. శిఖరము ṣikharamu. n. The point, top, tip, peak, summit. వృక్షాగ్రము, పర్వతశృంగము, కొన. శిఖరి ṣikhari. n. A mountain. పర్వతము. A tree, వృక్షము. శిఖరిణి ṣikhariṇi. n. A mixture of plantains or melons in curds with sugar and spices. పెరుగులో అనేక ద్రవ్యములుకూర్చి చేసినది. The name of a certain melodious metre. వృత్తభేదము. శిఖరిహస్తము ṣikhari-hastamu. n. An attitude in dancing. అభినయభేదము. శిఖామణి ṣikhā-maṇi. n. The gem of a diadem, the crest, the principal jewel, చూడామణి. (As an affix.) the noblest, finest, grandest. నృపశిఖామణి the noblest of kings, the most glorious prince. శిఖావంతుడు ṣikhā-vantuḍu. n. A name of fire, అగ్ని. శిఖావళము ṣkhā-vaḷamu. n. A peacock. నెమలి. శిఖి ṣikhi. n. Fire, అగ్ని. A peacock, నెమలి. A cock, కోడి.

(p. 1278) sandhānamu sandhānamu. [Skt.] n. Holding together, joining, uniting, కూర్చుట, సంఘటనము. Reconciliation. బాణసందానము or శరసంధానము placing an arrow on the bow string. నాయకీనాయకులకు సంధానము చేసినది she made her master and mistress friends, she reconciled them. 'సకలజీవులందు సంధానమైయుండి.' Vēma. 518. సంధానకరణి sandhāna-karani. n. That which heals, reunites or reconciles స్వస్థముచేయు (ఓషధి.), మళ్లీకూడునట్లు చేయునది, స్నేహము చేయునది. సంధానించు sandhāninṭsu. v. a. To join, unite, చేర్చు. కూర్చు. సంధాని2ము sandh-ānitamu. adj. Joined, united, చేర్చబడిన, కూర్చబడిన. సంధాయకుడు or సంధాత sandhāyakuḍu. n. One who unites. సంధానముచేయువాడు.

(p. 1335) sīta sīta. [Skt.] n. A furrow, the track of the ploughshare, నాగటిచాలు. The name of Rama's wife. రామునిభార్య. The river Ganges, గంగ. సీతారామర్పణముగా చేసినదానము a gift made in the sacred names of Sīta and Rāma, a solemn gift. సీతకాటుకలు sīta-kāṭukalu. n. plu. (Lit. white and black) A sort of rice. ధాన్యభేదము. సీతమ్మ పురుగునూలు sīt-amma-purugu-nūlu. n. A certain parasitical plant, Cuscuta reflexa. వానకాలములో పొదలమీద అల్లుకొనే ఒకతీగ. సీతాకోకచిలక sītā-kōka-chilaka. n. A butterfly. చిత్రవిచిత్రమైన వర్ణములును ఏనుగుచెవులవలె పెద్దరెక్కలునుగల ఒక పురుగు. సీతాఫలము sītā-phalamu. n. The white custard apple, Annona squamosa, గండగాత్రము. సీతాభోగములు sītā-bhōgamulu. n. A sort of rice. వడ్లలోభేదము.

(p. 478) zalubu ḍzalubu. [Tel.] n. A cold or catarrh. శైత్యము. ౛లుబుచేయు ḍzalubu-chēyu. v. n. To catch cold. నాకు ౛లుబుచేసినది I have caught cold.

(p. 478) zalubu ḍzalubu. [Tel.] n. A cold or catarrh. శైత్యము. ౛లుబుచేయు ḍzalubu-chēyu. v. n. To catch cold. నాకు ౛లుబుచేసినది I have caught cold.