(p. 192) evaḍu or ఎవ్వడు or ఎవ్వాడు evaḍu. [Tel. (ఏ+వాడు] Pron. Who. Plural ఎవరు, ఎవ్వరు. Who. ఇట్లా యెవ్వరున్ను చేయరు nobody does so. ఎవడేనియు whosoever ఎవడైనా any one. ఎవ్వరి సొమ్ము వారికి ఇమ్ము give each his own money. ఎవ్వరి జీతము వారికి ముట్టి ఉన్నది all of them have received their wages. ఎవరూ లేరు nobody is there.

(p. 311) kaijītamu or కయిజీతము kai-jītamu. [Tel.] n. Wages, daily cooly , batta. బత్తెము.

(p. 466) jītamu jītamu. [Tel.] n. Salary, wages, pay. వేతనము, సంబళము. జీతగాడు jīta-gāḍu. n. A paid servant, one who serves for wages.

(p. 466) jītamu jītamu. [Tel.] n. Salary, wages, pay. వేతనము, సంబళము. జీతగాడు jīta-gāḍu. n. A paid servant, one who serves for wages.

(p. 590) dāvari or దావరీడు dāvari. [Tel.] n. A hero. వీరుడు. 'క దేవరగొలిచెదసనవుడు నీ విధమున జీతమడుగ డెవ్వడునుగడున్ దావరికాబోలునువీ డీవీరుడుమలయుననుచు హృదయంబలరన్.' షో. v.

(p. 657) niruku niruku. [H.] n. Certainty. నిర్ణయము. A price settled upon, నిర్ణయముచేసిన వెల. జీతము నిరుకులేదు there is no fixed salary.

(p. 661) nilcu or నిలుచు niluṭsu. [Tel.] v. n. To stand. To remain, exist, last, live. continue. To stay, stop, halt. నిలిచిపోవు. To be still or quiet, as a fluid in a vessel. To be firm or steadfast. To bear, be patient, restrain one's feelings. To be repressed, allayed, slackened. వాని మాట నిలిచినది he kept his word. నిలిచికురియదు it does not rain steadily. ఆ బడి నిలిచిపోయినది the school is now closed. పని నిలిచిపోయినది the work has stopped. M. XII. v. 459. నిలుపాటి or నిలువుపాటి long, పొడుగైన. నిలువబెట్టు to set up , erect. నిలువతీయు to set one on his legs. నిలుచుండు or నిల్చుండు niluṭs-unḍu. (నిలిచి+ఉండు.) v. n. To remain standing, to continue to stand. నిలుచుండు. నిలుడుకొ Same as నిలుచుండు. నిల used for నిలువ. నిలబడు, నిలువబడు or నిల్వబడు nila-baḍu. v. n. To stand. నిలుచుండు. To be stopped. అడ్డుపడు. To be set up, ప్రతిష్ఠతమగు. నిలక, నిలకడ, నిలుకడ or నిల్కడ nilaka. n. Standing; steadiness, constancy, firmness. స్థైర్యము. ఈ యేరు నిలక యివ్వదు I cannot keep my footing in the current. కాలు నిలకడచేసికొను to gain a firm footing నిలకడయిన ఉద్యోగము permanent (not acting) employement. నిలుకడగానుండే firm. నిలితము nilitamu. n. Delay: endurance, (Vizag.) నిలువెడుఎత్తు or నిలువుఎత్తు niluveḍu-y-ettu. n. A fathom high, lit: one man's stature. నిలుపు nitupu. v. a. To cause to stand, నిలువబెట్టు. To fix, to set up, to place, to erect, ప్రతిష్ఠించు. To stay, restrain, interrupt, repress, అడ్డగించు. To support, maintain, keep firm, establish, స్థిరపడు. To retain, keep back, reserve, నిలిపిఉంచు. To set aside, exclude. నిలుపు n. Standing, a halt, &c. నిలుచుట, ఉండుట. అది నిలుపుగానున్నది it is suspended or in abeyance. నిలుపుచేసినారు they stopped the work, &c. detained (me) &c. నిలుపు or నిల్పు nilupu. adj. That which stops. నిలుపునది. Firm, స్థిరమైన. నిలుపోవు nilup-ōpu. (నిలుపు+ఓపు.) v. n. To endure, to bear, to put up with, ఓర్చు. సహించు. నిలుపుదల nilupu-dala. n. Stopping. suspension. నిలువ or నిల్వ niluva. n. A remainder, something that is left over, శేషము, నిలిచియున్న వస్తువు. నిలువరి niluv-ari. adj. Steadfast. n. A steady man. నిలువు niluvu. n. Standing. నిలుచుట. Stature, height, ఎత్తు. A fathom or a man's height, మనిషి ఎత్తు. Form, shape, figure, ఆకృతి. A storey, మీది అంతస్తు. The standing crop. మూడు నిలుపుల నీళ్లు water three fathoms deep. వాని నిలువెల్లా విషము he is a villain from head to foot. నానిలువెల్లదోచుకొన్నారు they fleeced me or stripped me. వానికి నిలువుగుడ్లు పడినవి his eyes are set, he is dying. నిలువాటి, i.e., నిలువుపాటి standing, erected. నిలువు adj. Upright, standing, High, tall. నిలువుచెంబు a cup with upright sides, a mug. నిలువుఅంచనా reckoning upon the standing crop. నిలువుటద్దము niluvu-ṭ-addamu. n. A pier glass, a full length mirror. నిలువుకొలువు or నిలువుజీతము service in which one has to stand up always and is not allowed to sit. నిలుచుండిచేయు సేవ. నిలువుకాళ్లు stilts. నిలవరము, నిలువరము or నిల్వరము nilava-ramu. n. Firmness, steadfastness. The truth, certainity. A deposit, money lodged. adj. True, certain, fixed, firm, stable, sure, స్థిరమైన. నిలవరించు, నిలువరించు or నిల్వరించు nilavarinṭsu. v. n. To stand firmly. చలింపకనిలుచు. v. a. To cause to stand firmly. చలింపకనిలువు. To stop, to cause to halt; to support, to manage, to sustain.

(p. 698) paṭṭu paṭṭu. [Tel.] v. n. To suffice, to last. చెల్లు. To last a long time, హుకాలము చెల్లు. To begin, ప్రారంభించు. To happen, కలుగు. కలుగు. To cost. To fit or suit. To be possessed by evil spirits. To arrive, as ships. To be imbibed or absorbed, as a dye. To be held or contained. To be affected by disease or pain. v. a. To take, to hold, to catch, to apprehend. గ్రహించు. To take by force, నిర్బంధముచేసి గ్రహించు. దొంగను పట్టి కట్టము catch and tie up the thief. To adopt, అవలంబించు. To blow as a conch. ఈ గోనె ఎంత బియ్యము పట్టును how much rice will this bag hold. ఈ మురుగు నా చేతికి పట్టదు this bangle will not fit my hand. వాడు నిండాసేపు ఊపిరిపట్టలేడు he cannot hold his breath long. చెపట్టు or చెట్టపట్టు chē-paṭṭu. v. a. Lit: To take the hand; to take to wife, to marry. చెయ్యిపట్టు to seize the hand, to ravish a female. దారమునుపట్టు, to twist a cord, నేను. గొడుగుపట్టు to hold an umbrella. కాలుపట్టు to geld. కాళ్లుపట్టు to massage or rub the legs. పగపట్టు to conceive hatred. శంఖముపట్టు to blow a conch. కత్తి సానపట్టు to set or grind a knife or razor. కంపుపట్టు to stink. చుట్టపట్టు to smoke a cigar or cheroot. పొగపట్టు to apply smoke. ఆ బొక్కలో నా చెయ్యి పట్టదు my hand will not go into the hole. తలా ఒకదారి పట్టినారు each of them went by a separate road. ఇంకా కోతపట్టలేదు the reaping has not yet been put in hand. ఆ వ్యాజ్యమును పట్టలేదు they did not admit the lawsuit. దానిగోళ్లకు గోరింటపట్టదు the colouring does not adhere to her nails. ఆ మందు ఈ రోగాన్ని పట్టలేదు the medicine has not affected this sickness. ఆ విద్యను బాగా పట్టి ఉన్నాడు he has taken well to that branch of study. గింజపట్టే సమయము the time when the grain is forming in the ear. ఇమదులో ఎవరికేమి పట్టినది who has any thing to do with this? నాలుగుదినములు పట్టును it will take four days. మనిషిపట్టేమాత్రము only large enough to admit a man. అయిదురూపాయీలు పట్టును it will cost five rupees. ముడు గజాలు పట్టును it will take three yards. మన్నెముపట్టి ఉన్నారు they betook themselves to the highlands. ఆనవాలుపట్టు or గురుతుపట్టు ānavālu-paṭṭu v. a. To identify, recognise, know again, verify. పట్టి పట్టి మాట్లాటెను he spoke in a broken manner. ఎవరినిపట్టితే వారు చెప్పుదురు ask whom you will, and they will tell you. మీరు పట్టిమాట్లాడితే ఆ పని అనుకూలమవును if you speak to the point the matter will be settled. అది నా బుద్ధికి పట్టలేదు I do not take (or comprehend) the meaning. పట్టిచెప్పితే ఆ పిల్లవానికి చదువు బాగావచ్చును if you teach him sedulously the boy will learn well. వాడు దానిని పట్టుకొని పీకులాడుచున్నాడు he is troubling himself about it. వాడు పట్టినదెల్లా బంగారమవుచు వచ్చినది whatever he touched turned to gold. ఆ కోటను పట్టుకొన్నారు they took the fort. ఆ దొంగను పట్టుకొన్నారు they apprehended the thief. నా చెయ్యి పట్టుకొన్నాడు he laid hold of my hand, or, he seized my hand. ఆ వాడుకను పట్టుకొన్నాడు he began the practice. ఒక నెల జీతము పట్టుకొన్నాడు he stopped one month's wages. చెప్పగానే పట్టుకొన్నాడు he understood me the moment I spoke. నడుము పట్టుకొన్నది my loins are strained. [పట్టు is also added to a great number of nouns, to give them a verbal signification and in such cases it takes its meaning from the noun to which it is affixed; thus:] తప్పుపట్టు to rust. ఇలుకుపట్టు to be sprained. అక్కరపట్టు to be necessary, to be required or to take interest in. కొవ్వుపట్టు to become fat. బూజుపట్టు to grow mouldy, దోవపట్టు to take a road. సత్తువపట్టు to be recovered, as strength. పట్లుపట్టు to be seized with cramp, &c. వాడు లంచము పట్టుచున్నాడు he takes bribes. వాడికి వెర్రిపట్టినది he has gone mad. నాకు చలిపట్టుచున్నది I feel cold. వాని గుణములు నీకు పట్టుపడినవి you have contracted his habits. వానపట్టినప్పుడు when rain came on. అట్లు చేయడానకు నీకేమిపట్టినది what business had you to do this? what made you do this? గడ్డిపట్టినబీళ్లు land covered with grass. వానిమీద తప్పుపట్టినారు they found fault with him. ఆ మందు నోరుపట్టినది the medicine made his mouth swell. వానికి ౛లుబు పట్టినది he has caught cold. నాకు కూరుకు పట్టినది I became drowsy. ఆ దూడ యింకా గడ్డి పట్ట లేదు the calf has not yet taken to grass. పట్టించు paṭṭinṭsu. [causal of పట్టు.] v. a. To cause to hold. To apply oil or ointment, &c. To make one begin. ఆ చిన్నవాడికి అమరము పట్టించినారు they have made him begin (reading) the Amaram. రేపు నీపని పట్టిస్తాను or నీతాళముపట్టిస్తాను I will settle your business to-morrow, i.e., I will punish you. ఆ పెట్టెను వానిచేతి పట్టించుకొనిరా make him bring the box with you. పట్టింపు paṭṭimpu. n. Application. Concern. పిల్లకాయలచేత ఒక పుస్తకము ఆరంభించడము, శ్రద్ధ, అక్కర, పాటింపు. అమరము పట్టింపు అయిన మూడు నెలలకు three months after setting to work on the Amaram. ఆరాధ్యులకు కర్మమందు పట్టింపులేదు the Aradhyas pay no attention to rites. 'లేనిపట్టింపులెల్లను పూనిచాన.' Ila. iii. 29. పట్టు paṭṭu. n. Holding, a hold. గ్రహణము, పట్టుకొనుట. A handful. Pertinacity, resolution, hold, strength, grip, grasp, seizing. గ్రహణము. An external application to a swelling to allay pain, &c. పూత. Ground, for a proceeding, కారణము. A prop; support, favor; a party or side, ఆధారము. A part of scene in a play, స్థానము, విషయము. విరహపుపట్టు an amorous scene,. యుద్ధపుపుట్టు a warlike scene. A feat in wrestling. అది తలకు పట్టు పెట్టుకొని పండుకొన్నది she put a plaster on her temples and went to bed. ఈ వ్యాజ్యములో పట్టులేదు there is no proper plea in this suit. ఒకని పట్టుగా మాట్లాడుట to speak on a man's behalf. ఒక పట్టుగానుండు to inhit pertinaciously. ఉనికిపట్టు a place, a house, an abode. వాడు పట్టినపట్టు వదలడు he will not relinquish his purpose. వాణ్ని పట్టిన పట్టున తీసుకొనివచ్చిరి they brought him as he was. పట్టుస్నానము bathing at the commencement of an eclipse, as opposed to విడుపుస్నానము bathing at its termination. ఆయన పట్టుబిడుపు తెలిసినవాడు he knows where to be lenient and where to be severe. కూతపట్టునేల as far as a cry may be heard. వారికి కర్మములో పట్టులేదు they do not lay much stress upon ceremonies. వాడు ఎంతమాత్రము పట్టు ఇవ్వకుండా మాట్లాడుచున్నాడు he speaks without giving them any handle. చాలా మంది ఆయనపట్టు అయిరి many followed him, or joined his side. పట్టున (with న the sign of the ablative) at, by, close to. కోరడి పట్టు న along the hedge. గాడీపట్టున at the manager. ఈ పట్టున at present, పట్టు feats in wrestling. కాడు జెట్టిపట్లుపట్టగలడు he is able to wrestle. ఆ చుట్టుపట్ల in the adjacent places, in the neighbourhood. చుట్టుపట్ల వాండ్లు neighbours. పట్టు paṭṭu. n. Silk. పట్టుబట్ట a silk cloth. పట్టునూలు silk thread, spun silk. పట్టునూలుపాలెవాండ్లు a class of silk weavers. పట్టునూలువాండ్లు a class of silk dyers. పట్టుపురుగు paṭṭu-purugu. n. A silkworm. Also, an insect called ఇంద్రగోపము. పట్టంచు paṭṭ-anṭsu. (పట్టు+అంచు.) n. A silk border, a border fringed or trimmed with silk. పట్టుకొమ్మ paṭṭu-komma. n. A refuge, stay, support. అధికారము, ఊతకోల. పట్టుకారు Same as పటకారు (q. v.) పట్టుకొను paṭṭu-konu. v. n. &t. To catch, to catch hold of, to seize. పట్టుకోలు paṭṭu-kōlu. n. Catching. పట్టుకొనుట. పట్టుజిట్ట paṭṭu-jiṭṭa. n. A sort of bird. S. i. 187. పట్టెడు paṭṭ-eḍu. adj. A large handful. Lit. 'as much as the hand will hold.' పట్టుజీనువు paṭṭu-jīnuvu. n. A kind of bird, పిగిలిపిట్ట. పట్టుడు paṭṭuḍu. n. Persistence, పట్టుదల. adj. Choice, select. పట్టుడువేట a first rate sheep. పట్టుడావు a picked cow or fine cow. పట్టుదల paṭṭu-dala. n. Affection, favour, Perseverance, persistence. వదలనిపట్టు, అభినివేశము. వానికి దానిమీద నిండా పట్టుదల he has a great regard for it. పట్టుబడి paṭṭu-baḍi. n. A sum received or credited in an account, the worth or coat of any thing, charges, expense, outlay. పట్టుబడు paṭṭu-baḍu. v. n. To be seized or apprehended. చిక్కుకొను. To become plain, విదితమగు. పట్టుసారువ paṭṭu-sāruva. n. A fork-like beam used to hold by while working a pikota or water-lift మీట త్రొక్కువాడు ఆధారముగా పట్టుకొనే పంగలకొయ్య. పట్లు. plu. of పట్ల paṭla. [from పట్టుల.] adv. About, as ఆ చుట్టుపట్ల in that neighbourhood, round-about. With regard to, with reference to, in the event of. వాడు అక్కడ ఉండినపట్ల in case of his being there. ఇంటిపట్ల at home. అతనిపట్ల అన్యాయముచేయకు do him no wrong. ఈపట్ల in this respect, in this matter.

(p. 918) bharaṇamu bharanamu. [Skt.] n. Cherishing, maintaining, nourishing, supporting భరించుట. Dowry, స్త్రీధనము. Wages, hire. కూలి, జీతము. భుక్తికైనాహరణభరణ శక్తి చూచినాను I did it to the best of my ability to get my bread. భత్యభరణములు batta and wages. Also, a land measure in Ganjam equal to about one-fifth of an acre.

(p. 927) bhṛtamu bhṛitamu. [Skt.] adj. Carried, maintained. భరింపబడ్డది. Filled, నింపబడినది. Hired, paid, భృతకుడు bhṛitakuḍu. n. A hired servant. కూలివాడు. భృతి bhṛiti. n. Support, భరించడము. Wages, hire, జీతము, కూలి. Price, వెల. భృత్యుడు bhṛityaḍu. n. A servant, a slave. పరిచారకుడు, పనివాడు, బంటు.

(p. 943) maṭṭi maṭṭi. [Tel.] n. Earth, soil, mud Scurf or dandruff. మట్టితిన్నపామువలె పడియున్నాడు he is as stupid as a snake gorged with mud. మట్టిగుర్రమున నమ్మి యేటిలోదిగుట to rely on a mud horse and go into a river, i.e., to trust to appearances. మట్టితైలము or మట్టినూనె maṭṭi-tadama. n. Earth oil kerosene or petroleum. మట్టాడు maṭṭ-āḍu. (మట్టి + ఆడు.) v. n. & a. To walk. నడచు. To wander, roam, సంచరించు. To spread, వ్యాపించు. To cut to pieces, తనుమాడు.' అత్తూపుగములు తుత్తమురుదొట్టి మట్టాడి అట్టహాసంబుచేసి.' R. v. 191. మట్టియ Same as మట్టి and మట్టె (q. v.) మట్టు maṭṭu. v. a. To tread or trample, to crush. తొక్కు. n. Trampling, walking over. త్రొక్కుడు. Limit, bounds, measure, restriction, extent; moderation. పర్యంతము. ప్రమాణము. మితి, కొలత, తగ్గుదల. A settle or ring of cord, fibre, &c. to prevent a pot from rolling over, కుదురు. A place, ప్రదేశము. పైమట్టు the upper place or part. అడుగుమట్టు the bottom. ఆ బల్లమట్టుపట్టి తీసుకొనిరా measure the plank కావడిమట్టు the frame or bottom of the slings in a Kāvadi. వానికి తెలివిమట్టు he is wanting in sense. వానితో చెప్పినది నాబుద్ధే మట్టు I was a fool to tell him this. ఈ సంవత్సరము జనముమట్టు this year the assembly is but small. వానికి పుణ్యగతులుమట్టు he has no chance of heaven. మట్టుబీర a kind of బీరకాయ (q. v.) మట్టుగిన్నె a cup with a foot or base attached to it. adj. Limited, small. మితము, తక్కువ. మట్టుకు as far as, up to as much as, in regard to, until, as long as. దీనికి ఒకమట్టుమితములేదు there is no end or limit to it. మట్టుమర్యాదలేనివాడు he who has neither modesty nor moderation. మట్టుమీరవద్దు you must not go beyond bounds. అతడు వచ్చువరకు అని దీనికి ఒకమట్టుపెట్టిరి they laid it aside until his arrival, మనసుచెదరనీక మట్టుపెట్టి.' (Vēma. ii. 278.) curbing and restraining the mind. ఈ మట్టున లేచిపోయిరి with this they went away or thereupon they went away. పోడుగుపడి అంతమట్టున వాన నిలిచినది there was a thunderbolt and then the rain ceased. వానికి అంతమట్టుకు తెలియదు he does not know so much. ఎంతమట్టుకు పోయినావు how far did you go? గొంతుమట్టుకు నీళ్లువస్తున్నవి the water is up to the neck. వాడు ఎంతమట్టుకుంటే అంతమట్టుకు సంతోషిస్తాడు he contents himself with as much as he gets. నా ప్రాణములు ఉన్న మట్టుకు as long as I have life. నామట్టుకు నేను ఉంటాను నీమట్టుకు నీవు ఉండు I shall keep to myself, you keep to yourself. బియ్యము కావలసిన మట్టుకు చిక్కును you can get as much rice as you want. సొమ్ములుమట్టుకు నాకు వద్దు as for the jewels I do not want them. అంతమట్టుకు మంచిపని చేస్తిని so far you did well. ఇంతమట్టుకు వచ్చిన తరువాత ఇకనేమి దాక్షిణ్యము when the matter has come to such a push what is the use of delicacy? వానికి తిండిమట్టుకు బాగా కావలెను he cares for nothing but his dinner. నేనుమట్టుకు పోతిని I alone went. వాని ఒళ్లు శానామట్టుకు నాసిగానున్నది his health is in a great measure recovered. మట్టుఅగు. మట్టుకొను or మట్టుపడు maṭṭu-agu. v. n. To lessen or be diminished. తగ్గు, అడగు. కుదురుపడు. రోగము మట్టుపడినది the disease is moderating. వానికి దాహము మట్టుపడినది his thirst was slackened. మట్టుగా maṭṭu-gā. adv. Moderately, మితముగా. వర్షము మట్టుగానున్నప్పుడు when the rain is moderate. దగ్గు మట్టుగానున్నది the cough is now moderate. మట్టుగా తిన్నాడు he ate moderately. మట్టు చేయు or మట్టుపరచు maṭṭu-chēyu. v. a. To lessen, moderate, diminish. తగ్గించు. వానికి జీతము మట్టుచేసినారు they diminished his pay, వానికి జీతము మట్టుచేసినారు they diminished his pay, వానికి జీతము తగ్గించినారు. మట్టుపెట్టు maṭṭu-peṭṭu. v. a. To keep down, suppress, అడచు. To kill, చంపు. మట్టుమిగులు or మట్టుమీరు maṭṭu-migulu. v. n. To exceed the limits, అతిక్రమించు.

(p. 1018) mūlyamu mūlyamu. [Skt.] n. Price, wages, hire. వెల, ధర, కూలి, జీతము.

(p. 1175) vidha vidha. [Skt.] n. Plenty, సమృద్ధి. విధము vidhamu. n. Kind, sort, way, manner, mode, state. ప్రకారము. Pay, wages, hire, జీతము. ఏవిధముగా how, in what manner? ఈ విధముగా thus. నీవు ఎన్నివిధాల చెప్పినా వినడు Whatever you may say he will not listen.

(p. 1220) vētanamu vētanamu. [Skt.] Wages, hire. జీతము, కూలి.

(p. 1240) śaṅkhamu ṣankhamu. [Skt.] n. A conch shell, a conch used as a horn. The number called 100 billions. కంబవు, నూరుఖర్వములు. దక్షిణావర్తశంఖము a conch the windings of which turn to the right. శంఖచక్రములు the conch and the discus, as weapons of Vishnu. శంకచక్రాలపోగులు round earrings worn by Vaishnavites on which is the form of a conch and of a circle. శంఖమందుపోస్తేతీర్థము (a proverb) lit. any water poured in a conch becomes sacred water; that is, all one says is law! I am to take his word for gospel! జీతముముట్టలేదని శంఖధ్వనిచేయుచున్నాడు he is howling for his pay. శంఖనఖము ṣankha-nakhamu. n. A small or base shell. క్షుద్రశంఖము, నత్తగుల్ల. A perfume, ఒకవిధమైన పరిమళ ద్రవ్యము. శంఖపాణి ṣankha-pāṇi. n. Lit. the conch bearer, i.e., Vishnu. శంఖపాలకులు ṣankha-pālakulu. n. plu. A kind of snake. సర్పవిశేషములు. 'బొట్టపెంబరలును, శంఖపాలకులునుజాతినాగులు.' G. viii. 101. శంఖిని ṣankhini. n. A woman of a certain type. An apparition, a fairy. స్త్రీజాతిభేదము, స్త్రీభూతభేదము.