(p. 17) ambāḷamu or అంబాళవృక్షము ambālamu. [Tel.] The hog-plum (Spondias mangifera). the fruit resembling the mango. నోరు అంబాళపుపండు చెయ్యి బలుసుముల్లు your mouth is like a sweet plum and your hand is like a thornbush. (Carr).

(p. 109) āgu āgu. [Tel.] v. n. To stop, to stay, asbtain, refrain. To bear (as a cord does a weight.) To be confined, set aside, or reserved. ఆయింటను ఆగబడి యున్నదేవకి (B. X. 75.) Devaki who was kept in restraint. తల్లిదండ్రులులెని బాలురు ఆగ నీవు దిక్కు thou art the refuge of the helpless. పశువులకు ఆరినబీడు land set aside or reserved for pasture. ఇది లేనిది నాకు ఆగదు I cannot get on without this. నా నోటిలో ఆ మాట ఆగదు I cannot keep that word a secret. ఆగు, ఆగించు, ఆచు, ఆపు the causal of ఆగు: āgu. [Tel.] v. t. To stop, check, hinder. To keep, tend. To look to, superintend, guard, protect, preserve. To fold or gather as a flock. నోరాచి మాట్లాడిరి they spoke cautiously. చెయ్యి ఆపక (T. v. 22.) without intermission. నిద్ర ఆచుట to refrain from sleep, keep away drowsiness. రాత్రిళ్లు ఇక్కడ మందులు ఆచుకొని యుండేవారు they used to keep cattle here at nights.

(p. 113) āda āda. [Tel.] n. Sorrow, grief. దుఃఖము, విచారము. ఆదమరచి āda-marachi. adv. Soundly, well, casually. హాయిగా, నిర్వ్యాకులముగా, నిశ్చింతగా, నోరు౛ారి. M. X. i. 53. A. iv. 229 'అనియాదమరచిపలుకగ.' R. vii. 46.

(p. 115) ānanamu ānanamu. [Skt.] n. The face, mouth. ముఖము, నోరు.

(p. 130) āsyamu āsyamu. [Skt.] n. The face, the mouth. ముఖము, నోరు.

(p. 176) ūru ūru. [Tel.] v. n. To be full, steeped or soaked. To be puffed or fat. To increase or grow great. To exude, leak out, coze, or spring as water. To overflow as feelings. To sink as ink into paper. To take effect as a medicine. నోరూరుట the mouth watering. ఊరబెట్టిన చెక్క timber left to steep or steam so as to be seasoned. తేటలూరగా full of light. ఊరుగాయ or ఊరగాయ ūru-gāya. n. A pickled fruit, a pickle. ఊరుబిండి ūru-biṇḍi. n. A paste or chutney (used as sauce,) of fried grain and chillies. మోదములూర with overflowing love.

(p. 186) ettu ettu. [Tel.] v. a. To take up, raise, lift up పైకెత్తు. To take, to remove. తీసికొను. To assume or take on oneself, to obtain or acquire (a name.) వహించు, పొందు. మంచి పేరెత్తు to acquire reputation. To cite, quote, mention, adduce, introduce a subject ప్రస్తావించు. మాటయెత్తు. To mention by name, advert to, allude to. To erect (a door or pillar.) To undertake. To raise or levy (an army.) అతడు జన్మమెత్తెను he assumed a mortal body, he was born. ఎత్తివ్రాయు to copy out or extract from a book. గొంతెత్తిచదువు to read aloud. భిక్షమెత్తు to take or receive alms. తళుకులెత్తు to assume lustre or become bright. నోరెత్తు to open the mouth, to speak నేను నోరెత్తలేదు I did not open my lips. గుత్తయెత్తినాడు he undertook the contract. దండెత్తు he raised troops. తూము ఎత్తించు to open a sluice. అలుగెత్తు to open an అలుగు (q. v.) లంగరు ఎత్తు to weigh anchor. పరుగెత్తు to take a run, to run. ఎత్తుకొనివచ్చు to fetch, to bring away. పిల్లను ఎత్తుకొను to take up a child. ఎత్తుకొనిపోవు to carry away or remove, to steal. తిరిపెమెత్తు to take alms, to beg. విరులెత్తు to sprout, to send forth shoots.

(p. 218) ōra ōra. [Tel.] n. The side, border, edge. అంచు. A whole day and night అహోరాత్రము. ఒక ఓరను ఉంటిమి we stood on one side. ఓరగా sidelong, sideways. తలుపోరగా చేసెor ఓరవాకిలి చేసినది she opened the door a little, or, set it a jar. ఓరబోయి becoming crooked వంకరపోయి. BD. vi. ఓరచూపు ōra-ṭsūpu. n. A sidelong glance. బెళుకుటోర యొయారపు చూపు leeringly. ఓరంతపొద్దు ōranta-poddu. (ఓర+అంత+ప్రొద్దు) the livelong day, all day long, దినమంతయు, ఆసాయము. Also, a little రవంత, ఇసుమంత. 'ఉప్పులేకుండన నోరంతప్రొద్దు చప్పిడితాగిన సాగునే కాళ్లు? రాలేకొదుగబడి రాకయున్నాడు.' Pal. 316.

(p. 226) kandu kandu. [Tel.] n. Blackness, discoloration, as by scorching: a dark shade as in the face of the moon నలుపు. Evil, harm. కీడు. Pain తాపము. 'ఇత్తెరంగున గలుగు కందెల్లనోర్చి' M. IV. iv. 60. An infant బిడ్డ. adj. Blackish, dark, impure (as silver) కందువెండి base silver. కందు or కందుపారు kandu. v. n. To scorch, be scorched or charred. మలినమగు. To redden, or be inflamed. To become black నలుపగు. To be annoyed or grieved తపించు. మనసుకందిన వాడై being vexed or grieved.

(p. 245) kabaḷamu kabaḷamu. [Skt.] n. A mouthful, a bolus. వాని నోరు మూయడమునకు ఒక కబళము వేసిరి they gave him a sop to make him hold his tongue. కబళించు kabaḷinṭsu. v. a. To swallow, devour. To snatch, seize. To pervade (as sparks or flashes do the sky.) మింగు, పట్టుకొను, వ్యాపించు.

(p. 303) kūḍu kūḍu. [Tel.] v. n. To be fit. తగు. To unite చేరు. To be possible. To accrue, be amassed, gained, acquired, come to hand. To agree, be united. v. a. To meet. To add or sum up. ఇందులో కూడినపని a matter connected herewith. దొమ్మికూడివచ్చిరి they came in a a mob. ఇదియును కూడక పోయిన and if this be out of the question. ఇది కూడకుంటే if this is impracticable. ఇక్కడికి రాకూడక as I could not go there. వారు నోరెత్తగూడలేదు they could not say a word. కూడని kūḍani. adj. Unsuitable, improper. కూడనిమాట an unappropriate word. కూడబడు kūḍa-baḍu. v. n. To meet, unite చేరు. కూడబెట్టు kūḍa-beṭṭu. v. a. To collect. చేర్చు. To save as money. కూడమి kūḍami. n. Impossibility. కూడముట్టు kūḍa-muṭṭu. v. t. To run after తరుముకొనిపోవు, to overtake or come up with కలిసికొను. కూడలి kūḍali. n. Joining, meeting. కూడలిపట్టు a place of meeting. కూడలిదారి kūḍali-dāri. n. The place where various roads meet. కూడలిరాయి kūḍali-rāyi. n. A corner stone. కూడలివాయి kūḍali-vāyi. n. The gable end of a house. రెండుపంచలుచేరిన మూలనున్న నీటిదారి. కూడిక kūḍika. n. Junction, చేరిక. Collocation, juxtaposition. Saving, frugality. Partnership. కూడికవాండ్లు partners in merchandise పాలికాపులు (Vizag.) కూడుకొను kūḍu-konu. v. a. To associate with, to unite. కూడుదల kūḍudala. n. Gain, profit. లాభము.

(p. 334) krālu krālu. [Tel.] v. n. To wave. అల్లలాడు. To turn round and round. గిరగిరతిరుగు. To spread about చెదరు. To wander or roam about సంచరించు. To move about సంచలించు. To rejoice సంభ్రమించు. To behave ప్రవర్తిల్లు. To be long, oblong, or elongated. 'ఉ కాలినమోడువంటి కొరగాని శరీరము పల్లవెండ్రుకల్, గ్రాలెడుబూచిగడ్డమునుఖలల్ నటకంబ ున నీరెలుంగనున్ బేలగుమూఢవాక్యములు బీదనరంబుల తోడికుక్షియ ున్, దూలెడుక్రదంతములు నోరుముగల్గి యొకండు పుట్టినన్.' V. P. ii. 143. iii. 25. To shine, to be clear, to extend as a ray. To hang, dangle, as a necklace A. v. 121. BD. iv. 1589. ప్రకాశించు. క్రాలుకంటి or క్రాల్గంటి a woman who has beautiful eyes.

(p. 398) grukka grukka. [Tel.] n. Swallowing. మింగుట. Breath. గుక్క. గ్రుక్కగొను grukka-gonu. v. a. To swallow or devour. మింగు గ్రుక్కలుమింగు to desire. అపేక్షపడు; to hesitate సంకోచించు. గ్రుక్కిలి or గ్రుక్కిళ్లు grukkili. n. A gulp, swallowing, or deglutition. గ్రుక్కిళ్లు మింగు to sob, to lick the lips, expressive of desire. అపేక్షపడు; to hesitate సంకోచించు. గ్రుక్కుమిక్కను to open the mouth to speak మాటాడనోరెత్తు.

(p. 531) tirugu tirugu. [Tel.] v. n. To turn, rove, roam, travel. సంచరించు To be giddy. పరిభ్రమించు. To go back. వెనుకకుమరలు. To come again. మరలవచ్చు. To cease, go off, as, disease, be revoked, as an order. To fail, miss, be fruitless, to break one's faith. అతడు ఈ పనిలో తిరిగినాడు he was engaged in this business. వానికి ఒళ్లు తిరిగినది he felt giddy, he was sick, or vomited. మధ్యతిరుగు to intercede, act between others, be an agent. వానికి నోరు బాగా తిరగదు he does not pronounce well. ఆ మాట నా నోట్లో తిరగదు. I cannot pronounce that word. కావలితిరుగు to stand sentry. తిరగదీయు to tamper with or corrupt a witness తమ మాటకు తిరుగులేదు you are supreme: your word is law. హుండి తిరిగిపోయినది the bill was dishonoured. చుక్కలు తిరిగినది the stars have turned, i.e., it is past midnight. తిరుగాణి (తిరుగు+ఆణి.) a screw. సందుల తిరిగిరి they went round by the alleys. తిరుగు v. a. To go round, encircle. సరివేష్టించు. తిరుగు or తిరుగుడు tirugu. n. A turning, a turning back, తిరుగుట, భ్రమణము. A change మారుపాటు. A screw, a rivet, a carpenter's vice. మర. A bend or turn (as in a road.) The point on which an affair turns. తిరుగుడుబండి a return cart. లెక్కలో తిరుగుడు వచ్చినది or తిరుగుళ్లుపడినవి there is a difficulty, a question, a point to be cleared. తిరుగుడుచీల or తిరుగుడునొక్కు a screw, మర. తిరుగుడు పువ్వు tiruguḍu-puvvu. n. The turning flower, i.e., the sun flower. A sort of gold jewel worn by women. తిరుగుడుత్రాడు a noose, ఉరి, ఉచ్చు. తిరుగుదల tirugudala. n. A turn. మరలుట. వ్యాధి తిరుగుదలగా నున్నది the disease is on the turn. తిరుగుడుపడు to turn, to be giddy పరిభ్రమించు. తిరుగుడుపాటు tiruguḍu-pāṭu. n. Rebellion, resistance. తిరుగబడు or తిరగబడు tiruga-baḍu. v. t. To turn against, to rebel against, to oppose, to attack angrily. తిరగబాటు or తిరుగబాటు tiraga-bāṭu. n. Disobedience, rebellion, turning against. తిరగబోయు or తిరుగబోయు tiraga-bōyu. v. a. To spice, or season (a curry.) తిరగబోత or తిరుగబోత tiraga. n. Seasoning, putting spice, &c., to food. తిరగవేయు or తిరుగవేయు tiraga-vēyu v. a. To turn a thing over. తిరుగ or తిరుగా tiruga. adv. Again. తిరుగడ tirugaḍa. (తిరుగు+గడ.) n. A pipe which is turned by a screw. మరపెట్టినగొట్టము. తిరుగలి or తిరగలి tirugali. (తిరుగు+కల్లు.) n. A hand mill. (or తిరుగు+కలి.) Turning భ్రమము. తిరుగుబోతు tirugu-bōtu. n. A rambler, rover, giddy fool. తిరుగుమొరుగు or తిరుగుమరుపు tirugu-morugu. n. An intricacy, refinement. Ila. iii. 16. తిరుగుమొగము tirugu-mogamu. n. Turning away the face. విముఖము. తిరుగుపారు tirugu-pāru. v. t. To surround. పరివేష్టించు.

(p. 536) tuṇḍamu tunḍamu. [Skt. & Tel.] n. The face. మొగము; the mouth నోరు; a bird's beak, పక్షిముక్కు; an elephant's trunk, తొండము. The pipe or hose of a fire engine. A bit, a fragment. ఖండము. Zacc. VI. 93. వానయేనుగుతుండములాగున కురిసినది the rain fell in torrents. తుండి tunḍi. n. A projecting navel. ఉరుకుబొడ్డు. తుండిభుడు, తుంధిభుడు, తుండిలుడు or తుందిలుడు one who has a projecting navel. తుండించు tunḍinṭsu. v. a. To cut to pieces. To sever. ఖండించు, ఛేదించు. తుండు, తుండె or తుండెము tunḍu. n. A bit, a piece, ఖండము, తునక. A plot of ground. A block of wood, a piece of timber, a short beam. తుండుగావిడిచిపెట్టిన unfinished, incomplete.