(p. 50) anarhamu an-arhamu. [Skt.] adj. Unfit, unworthy. తగని, అయోగ్యమైన. అనర్హుడు an-arhuḍu. [Skt.] n. An unworthy man.

(p. 58) anuvu anuvu. [Tel.] n. Convenience, fitness, propriety, suitableness. లెస్స, యోగ్యము, అనుకూలము. 'మీకుగాక జలసంచారం బనువగునే మముబోలిన వనచరులకు.' P. iv. 59. 'అనువౌదివ్యరథంబునిచ్చె.' T. i. 50 అనువు కాని వేళ in an inconvenient hour. అనువరి n. A man of tact, ఉపాయశాలి, యుక్తిపరుడు. అనువు adj. Proper, right, fit, suitable, convenient. ఉచితమైన, యుక్తమైన, యోగ్యమైన. అనువుగా adv. Conveniently, suitably, fitly, with propriety. అనువు చేయు v. t. To make ready or fit. సిద్ధపరుచు. అనువుపడు v. n. To be suitable or agreeable, or convenient. అనుకూలపడు. అనువెండ or అనువుందగ adv. Duly, well. ఒప్పుగా, 'ఈ కథ వినియోదనను వొందదెల్పు విహగోత్తంసా.' H. i. 233.

(p. 64) apātramu a-pātramu. [Skt.] adj. Unworthy, undeserving, unfit. తగని, అయోగ్యమైన, అర్హముకాని. అపాత్రుడు n. He who is unworthy or undeserving. అయోగ్యుడు, అనర్హుడు. నేను ఆయన దయకు అపాత్రుడనైనాను I forfeited his favour. I incurred his displeasure.

(p. 83) arghamu arghamu. [Skt.] n. Price. Adoration, worship, respect. మూల్యము, వెల, పూజ. అర్ఘబలాబలము the cheapness or dearness of commodities. అర్ఘ్యము arghyamu. n. A respectful oblation to gods or to venerable men, of rice, darbha-grass, flowers, &c., with water, or of water only. పూజార్థార్హజలాదికము. అర్ఘ్యపాత్ర a vessel for this. అర్ఘ్యపాద్యాదులు the same with the addition of water for the feet, &c అష్టార్ఘ్యములు the 8 kinds of offerings, viz., పెరుగు, తేనె, నెయ్యి, అక్షతలు, గరిక, నువ్వులు, దర్భ, పువ్వులు. అర్ఘ్యము adj. Venerable, deserving worship. పూజకు తగిన, యోగ్యమైన.

(p. 113) ātithyamu ātithyamu. [Skt. from అతిథి] n. Entertainment, hospitality, food given to a wayfarer. అతిథిసత్కారము. ఆతిథ్యము adj. Hospitable, proper for a guest. అతిథికి యోగ్యమైనది.

(p. 346) gaṃza ganza. [Tel.] n. Arable land. కృషికి యోగ్యమైనభూమి.

(p. 1187) vilakṣaṇamu or విలక్షణత vi-lakshaṇamu. n. Difference. భేదము. 'శక్రాదులందు నొకడు గాడనుచుశ్రుతియేవిలక్షణతదెలిపె.' A. iii. 13. టీ విలక్షణత, వైలక్షణ్యము. విలక్షణము vi-lakshaṇamu. adj. Other, different. భిన్నమైన. Handsome, beautiful, elegant, excellent, select. విశేషలక్షణముగల, సుందరమైన, ఉత్తమమైన, దివ్యమైన, యోగ్యమైన ఇది విలక్షణమైనపడుచు she is a handsome girl. విలక్షణముగా vi-lakshaṇamu-gā. adv. Properly, with propriety, handsomely, excellently. చక్కగా, అందముగా, దివ్యముగా. ఆ పెండ్లి విలక్షణముగా జరిగినది that marriage went off very well. విలక్షణుడు vi-lakshaṇuḍu. n. One who is highly accomplished, a model of excellence. One who differs from the common order, one who has some distinguishing qualities, భిన్నుడు, ఉత్కృష్టుడు. వాడు విలక్షణూడుకాడు he is not a man of strict religious habits. 'వీనికత్యంత విలక్షణుండునునక్షయుండును నట్లగుట నింతయనర్థమూలంబగు.' A. iii. 82.

(p. 1269) saṃ or సమ్ sam. [Skt.] prefix. When used with Skt. nouns and adjectives, it means beautiful, చక్కని. Much, very, మిక్కిలి. Places before verbs, it means Well, చక్కగా. See. సంక్షోభము, సంక్షోభించు, సంఘటిల్లు, సంచరించు, సంచలించు, సంతుష్టి, సందర్శించు, సంపూర్ణము, సంపూర్తి, సంప్రాప్తి, సంప్రీతి, సంయుక్తము, సంయుతము, సంయోగము, సంరక్షించు, సంస్తుతి, &c. It also means With, together with. సమంచితము worshipped, revered, పూజ్యమైన. సమధికము exceeding, abundant, plentiful, ఎక్కువైన, మిక్కుటమైన, మిక్కిలి అధికమైన. సమన్వితము joined, united, combined, కూడుకొన్న. సంయుక్తమైన. సమర్పించు to give to the great, to offer presents to superiors. పూజ్యులకు ఇచ్చు. సమర్పితము offered, presented, given to superiors, పూజ్యులకు ఇవ్వబడ్డ. సమర్పణ giving to superiors, a thing presented to the great, an offering, పూజ్యులకు ఇయ్యడము పూజ్యులకు ఇచ్చిన వస్తువు. సమవధానంబుతో attentively, జాగ్రతతో. సమాకర్షి far spreading, as scent. సమాకీర్ణము dishevelled, shed, scattered, sprinkled, intersprersed, చల్లబడ్డ, వెదచల్లబడ్డ. సమాగతము that which is come right, చక్కగావచ్చిన; got, obtained, పొందిన. సమాగమము union, junction; a coming, arrival. coming together, meeting, assembling. చేరడము, కూడడము. కలియడము. రావడము. సమాదరము respect, esteem, honour, సన్మానము, మర్యాద. సమాదృతము respected, esteemed, సన్మానించబడ్డ. గొప్పచేయబడ్డ. సమాశ్లిష్టము embraced, కౌగిలించుకొన్న. సమాశ్వాసము consolation, condolence, soothing, comforting, సాంత్వనము, ఓదార్చడము. సమిద్ధము shinning, glowing, blazing, ప్రకాశమానమైన. 'ఏదేవుచారుసమిద్ధకళాంశసంభవులలము పద్మజభవులునేను.' BX. 68. సముచితము proper, right, fit, యోగ్యమైన, న్యాయమైన. సముచ్ఛ్రయము height, elevation, ఔన్నత్యత; opposition, వినోధము. సముచ్ఛ్రాయము height, elevation, ఔన్నత్యము. సముచ్ఛ్రితము high, tall, lifted up, raised, పాడుగైన, ఉన్నతమైన. సముచ్ఛ్రితుడు he who is high or elevated, ఉన్నతుడు. సముఝ్ఘితము abandoned, left, quitted. త్యజింపబడ్డ, విడువబడ్డ. సమత్కటము much, excessive; drunk, mad, furious; superior, high, మిక్కుటమైన, తాగి మదించిన, వెర్రి, శ్రేష్ఠమైన, ఉన్నతమైన, సముత్సుకము high, lofty, tall, ఉన్నతమైన. నముతుకము zealously active, fond of, attached to, మిక్కిలి అభిలాషగల. సముత్సుకుడు one who is eager, ఆశగలవాడు. యాత్రా సముత్సుకుడై wishing to make a journey. సముదంచితము worshipped; thrown up, tossed. పూజితమైన, విసరబడ్డ, వ్యాపింపబడ్డ. సముదగ్రము high, tall, large, vast, ఉన్నతమైన, స్థూలమైన, సముదగ్రత height, tallness, largeness, ఔన్నత్యము, స్థౌల్యము. సముదీర్ణము generous, great, excellent, intense, దాతయైన, దివ్యమైన. 'సముదీర్ణవాహుదర్పోజ్వలులైన పుత్రులు.' M. XV. ii. 185. సముద్గతము produced, born, పుట్టిన, ఉత్పన్నమైన. సముద్గమము birth, production, ఉత్పత్తి, కలుగడము, సముద్దండము violent, fierce, ప్రచండమైన, సముద్యతము ready, prepared, సిద్ధమైన. సముద్ధతము rude, ill mannered, misbehaved, మోట, పెడసరమైన, ధూర్తమైన. సముద్ధతి ill behaviour, effrontery, audacity, misbehaviour, ధుర్తత, దుర్మార్గము. 'తనరొమ్ముకరసముద్ధతి గ్రుద్దుకొనుచు.' Sar. D. 420. సముద్ధతుడు a boor, a clown, ధూర్తుడు. సముద్ధరణము drawing up, raising, lifting (as water from a well, &c.) నీళ్లుతోడడము; eradicating, వేరుతో పెరకడము. సముద్ధురము heavy, thick, gross, full, గురువైన, సంపూర్ణమైన. సముద్ధూళించు to smear oneself (with ashes), (విభూతి) పూసికొను. సముద్బూషించు to praise, స్తుతించు. సమున్నద్ధము proud. గర్వించిన, సమున్నద్ధుడు a proud man, a wiseacre, చదువురాకపోయినను తన్ను చదువరిగా నెంచుకొనువాడు. సమపస్థితము arrived, present, ready, near at hand, సమాగతమైన, ప్రస్తుతపు. తటస్థమైన, సముపేతము having, possessed of, కూడుకొన్న. సమ్మిళితము mingled, కలపబడిన. సమ్మేళనము meeting, joining, mixing, చేరడము. కలియడము సమోపనివాసుడు a by-stander, he who was present, పక్కన ఉండినవాడు. అక్కడనుండినవాడు. సమ్మోదము great pleasure, delight or joy, మిక్కిలి సంతోషము సమ్మోహము or సమ్మోహనము bewilderment, fascination, stupefaction. దిగ్భ్రమ. సమ్మోహిని or సమ్మోహినిగా in common, not separately. పొత్తుగా. సమ్మోహిని ఉన్న కొంతబాడవపొలము a certain boggy spot.

(p. 1272) saṅgatamu san-gatamu. [Skt.] adj. Joined, united, come together, coherent, consistent, proper, just, adequate, reasonable, suitable, appropriate, applicable. యుక్తమైన, యోగ్యమైన, సంలగ్నమైన, సంయుక్తమైన. 'కమనీయ వజ్రసంగతక వాటములు.' HD. i. 13. n. Friendship, స్నేహము. Meeting, చేరిక. సంగతి san-gati. n. A circumstance, matter, case, subject, affair, business, event, occurrence: the contents of a writing. Association, junction, union, company, society. Fitness, decorum, propriety. కార్యము, వ్యవహారము. పని, విషయము, సహవాసము, సాంగత్యము, యుక్తము, యోగ్యము, సంపర్కము. అతడు చెప్పిన సంగతి ఏమంటే he stated as follows. ఈ సంగతి నాకు తెలిసి on knowing this. ఆ సంగతి నేను వినలేదు I did not hear of it. అతడు బ్రతికియుండే సంగతి చనిపోయిన సంగతి తెలియలేదు I do not know whether he is alive or dead. సంగతిని or సంగతిగా san-gati-ni. adv. Properly, fitly. యుక్తముగా, తగినట్టుగా. 'పట్టు వస్త్రములు భూషణముల్ గల చందనంబులున్, సంగతిగట్టియుందొడిగి సయ్యనజూచె.' ప్రసన్న రాఘవశతకము. సంగతించు san-gatinṭsu. v. n. To happen, occur. సంభవించు. ప్రసక్తించు. సంగతుడు san-gatuḍu. n. (In composition,) one who is accompanied by, or beset by. కూడుకొన్నవాడు. 'అపరాహ్ణసంగతుండగుత పనుంగని ప్రొద్దుగ్రుంక దడవేగుదురీరిపులన.' M. VI. ii. 341.

(p. 1291) sat sat. [Skt.] adj. True, good, virtuous. Excellent, venerable, respectable, pure, holy. యథార్థమైన, ఘనమైన, మంచి, పావనమైన. One verse says 'చదువనివాడజ్ఞుండగు చదివినసదసద్వివేక చతురతగలుగున్.' సత్కర్మము or సత్కార్యము a good deed. అపత్ not good, evil. సత్కవి a good poet, మంచి కావ్యకర్త. సత్పాత్రము worthy, deserving, fit. యోగ్యమైన, అర్హమైన. సత్పాత్రుడు one who is worthy, deserving or fit, అర్హుడు, తగినవాడు. సత్పురుషుడు a good man, మంచివాడు, సత్పథము a good way, మంచిదోవ. The final letter undergoes the usual phonetic changes when the word is used in composition: e.g. సన్మార్గము a good way, సమ్మనీంద్రుడు a holy sage; &c. సచ్చరితుడు a virtuous, honest or upright man, మంచి నడతగలవాడు. సచ్చిదానందము God, as the fountain of being, intelligence, and happiness: lit. 'it that is good, wise, and happy.' నిత్య జ్ఞానానంద స్వరూపపరబ్రహ్మము. సచ్ఛుద్రుడు a pious Sudra, సదాచారముగల శూద్రుడు. సజ్జనత్వము magnanimity, goodness, సభ్యత్వము. సజ్ఞనుడు a respectable man, a good man, సభ్యుడు. సదునష్ఠానము a good practice, సదాచారము. సదమలము pure, spotless, నిర్మలము. సదాచారము virtuous conduct, correct deportment, మంచినడత, సదాచారి a virtuous man. సదాచారులు the wise, the good. సదుత్తరము a proper answer or reply, ప్రతివాక్యము సదుపాయము an excellent means, a good expedient, మంచిసాధనము. సద్గతి beatitude, salvation, future bliss, ముక్తి. 'సద్గతియె చేకురు.' Swa. ii. 80. సద్గుణము virtue, a good quality, సుశీలము. సద్భక్తి true religion, zeal strong faith, fidelity, పూజ్యులయందలి మిక్కిలి అనురాగము. సద్భావము goodness, kindness, politeness, విద్యమానత, దయశిష్టాచారము. సద్వినయము true humility, మంచినమ్రత. సద్వ్యాపారము good behaviour, good conduct, మంచివృత్తి. సద్వ్యాసంగము love of good acts, మంచియిచ్ఛ, సున్నుతము praised, applauded, commended, స్తోత్రము చేయబడ్డ, కొనియాబడ్డ. సన్నుతి sincere praise, commendation, laud. చక్కనిస్తుతి, స్తోత్రము. సన్నుతించు to praise, applaud, commend, చక్కగా స్తోత్రముచేయు, మెచ్చుకొను. సన్మహత్త్వము greatness, urbanity, గొప్పతనము, శ్రేష్ఠత. Chenn. ii. 77. సన్మార్గము good or virtuous conduct, మంచినడత. సన్మార్గి or సన్మార్గుడు one of virtuous conduct, one who behaves well, మంచినడతగలవాడు. 'సన్మార్గికి కలియుగమున సౌఖ్యముగలదే.' G. v. 69. సమ్మని or సమ్మనీంద్రుడు a venerable sage or hermit మహర్షి. M. I. i. 173.

(p. 1299) samañjasamu sa-manjasamu. [Skt.] adj. Just, right, proper, fit, correct, accurate, true. సమీచీనమైన, యోగ్యమైన, మంచి, తథ్యమైన, అవిరోధమైన, వ్యాయమైన, ఉపయుక్తమైన, 'పూర్వవైరము మనమన జొరనీక కడుసమంజస వృత్తిని.' Vish. viii. 440. n. Justice, propriety, fitness, న్యాయము, తనకు ఉచితమైన ధర్మమువలన చలింపక యుండడము.

(p. 1386) havanamu havanamu. [Skt.] n. A sacrifice, oblation burnt-offering. హోమము. హవనీయము havanīyamu. adj. Sacrificial, fit for or intended for sacrifice. హోమము చేయదగిన. హావము havamu. n. A sacrifice, oblation, యజ్ఞము. A command, ఆజ్ఞ. A call, calling, పిలుపు. హవి, హవిస్సు or హవిష్యము havi. n. An oblation of ghee or clarified butter; an article fit to be offered in sacrifice. Any thing fit to be eaten on holy days and on sacred occasions, as wheat, cow's milk, &c. హోమద్రవ్యము. ఘృతము, నెయ్యి. పిండి మొదలైన లఘ్వాహారము. వ్రతాదులయందు విహితమైన భోజనీయద్రవ్యము. హవ్యము havyamu. n. An offering to the gods. దేవతార్థనియమి తాన్నము, హోమియద్రవ్యము. హవ్యకవ్యములు offerings to the deities and the manes of deceased ancestors. దేవతలలకును పితృదేవతలకును యోగ్యమైన అన్నము. హవిర్భక్కు, హవ్యవహుడు, హవ్యవాహుడు or హవ్యవాహనుడు havir-bhukku. n. Fire. అగ్నిహోత్రుడు.