(p. 25) agu agu. [Tel.] (commongly written అవు), v. To be, to become, to prove to be. The present p|| is అగుచు, or అవుచు as అగుచున్నాడు or అవుచున్నాడు he is becoming. మిక్కిలి సిరి అగును much fortune will result. The past p|| is అయి as దొంగ అయి turned a rogue, become a thief. The root in A of అగు is కా as అట్లా కారాదు it cannot happen so. Aorist p|| అగు, అగునట్టి, అయ్యే, అయ్యెడి as క్రూరుడగు cruel. శాలివాహనశక వర్షంబులు 1466 అగునట్టి క్రోధి సంవత్సర కార్తీకశుద్ధ 5 శనివారము Saturday the 5th of the bright fortnight of the month Kārtika in the year Krodhi 'which is' the year 1466 (of the Salivahana æra.) ఇది దొంగతనము అయ్యేపనిగనుక as this is a matter in which a man might prove a rogue. Past Rel. p|| అయిన as నాది అయిన గుర్రము a horse of mine. The imperatives are కమ్ము plu. కండి. Causal forms కాజేయు or కావించు. Negative aorist కాదు, &c. అగుర = అగను+ర = అవును. It is so. 1. To be, to become, as కాకి కోకిలయగునె can a crow become a cuckoo? వాడు ఏమయినాడు what has become of him? దొంగ అయినాడు he proved to be a thief. వాడు నేరస్థుడైనాడు he was found guilty. ఆ పని అవును కాకపోవును that undertaking may or may not be accomplished. వానికి ఆకలి అవుతున్నది he is hungry. ఇట్లు రాత్రియగుట as it was now night. బాలుడగుట as he is but a child. 2. To be made, to be finished, to be spent or expended, to elapse, as పని శీఘ్రముగా కావలెను the work must be done soon. వివాహమగుము marry her. ఆ పెండ్లి అయినది the marriage took place. భోజనమయినది dinner is over. రాజదర్పనమయినది I got a sight of the king. అయినదాన్ని చూపు shew what has been done. ఆ పని అయినది the work is over, it is done. కావచ్చినది it is nearly done. రూకలు అయిపోయినది the money is expended. సంవత్సరము అయినది a year has passed. నెల అవుతున్నది it is about a month since. అర్థమయినదా do you understand it? సాకు భావముకాతేదు I do not understand it. భావముయనది I understand it. స్నానము కావించు to bathe, or to cause to bathe. తీర్పుకాలేదు no decision has been given. మ్రుచ్చిలితెచ్చుట మగతనం బగునె is it a manly thing to steal? 3. To be proper or fit, to be agreeable, as ఇచ్చట నుండనగునే మనకు is it fit for us to remain here? కాని పని an improper or unbecoming act. అట్లా చేయనవునా is it right to do so? పగలు కాచినపాలు ఆ రాత్రికి అవును milk boiled the same day is fit for use that night. అతనికీ నాకు కానందున as we are not on good terms. అయినవాండ్లున్ను కానివాండ్లున్ను friends and enemies. 4. To grow, as ఈ తోటలో ఏమి అవుతవి what is grown in this garden? ఇక్కడ వరి కఅదు rice does not grow here. 5. (Governing a dative) To stand in relation, as వాడు నీకేమవుతాడు how is he related to you? నాకు కావలసినవారు my relations. వానికి మేము ఏమీకాము we are in no way related to him. 6. Added to some nouns it gives them a verbal significance, as వారు ఎప్పుడు ప్రయాణమవుతారు when will they start or set out? విభాగాలు అయి వేరింటి కాపురము చేస్తున్నారు they seperated and live apart.

(p. 44) adda adda. [from Skt. అర్థ] adj. Half. సగము. అద్దగోడ. a wall that serves as a screen. అర్థరూపాయి a half rupee. అద్దమణుగు a half maund. అద్దపావులా a two anna piece. అద్దమరేయి addama-rēyi. n. Midnight. అర్ధరాత్రము, నిశీధి 'అద్ద మరేయద్దాసరి.' A. vi. 10. In revenue phrase, అద్ద means an incomplete heap. Also, a stamp or seal. వట్టిముద్ర. అద్దలవాడు he who stamps or marks the salt heaps. A marker or stamper. Also, a salt manufacturer. ముద్ర మనిషి, ఉప్పు చేసేవాడు. అద్ద n. A dry measure, half of a 'sola.' A small heap of straw not yet thrashed. అర్థసోల, నూర్చకుండా వేసిన చిన్న కుప్ప.

(p. 62) aparamu a-paramu. [Skt.] adj. Other, another, latter. అన్యము, ఉత్తరము. అపరక్రియలు n. Obsequies, funeral rites. దినవారాలు, కర్మాంతరము. అపరధాన్యములు or అపరాలు or అపరదినుసులు other kinds of grain, miscellaneous grains, all sorts of grain in pods, such as beans, &c. కాయధాన్యములు. One verse says. 'ఉత్తరే పూర్వసస్యాని అపరస్యానిరేవతౌ.' అపరనామము n. A second name. రెండో పేరు. అపర భాగము n. The hind part, వెనుకటి భాగము. అపరమంత్రములు n. Funeral prayers. అపరరాత్రి midnight, the latter half of the night. అపరలోకము another world. అపరవారధి the western ocean. వాడు పూర్వాపరములు చేయించగలడు he is qualified as priest to solemnize both the marriage and funeral rites. అపరాహ్నము or అపరాహ్ణము [Skt. అపర+అహ్నము.] n. The afternoon. రెండు ఝాములకు మీదికాలము.

(p. 62) aparātri apa-rātri. [Skt. అప+Tel. రాత్రి] n. The dead of night. Mid-night. నిశీధి, అర్ధరాత్రము.

(p. 84) ardhamu ardhamu. [Skt.] adj. Half; a moiety. సగము. అర్ధచంద్రుడు or అర్ధేందువు the crescent moon, a half moon. అర్థనారీశ్వరుడు the god Siva, in his form of half man and half woman. అర్థరాత్రి midnight. అర్ధాంగీకారము half permission, doubtful consent. అర్ధాక్షరము a half letter. (that is) a letter incompletely sounded, ask in పృథక్ prithak. అర్ధచతష్టి purblindness. అర్ధగోళము a hemisphere. అర్ధరథుడు a warrior who fights on a car along with another. అర్ధరాత్రార్థదివసము the equinox. అర్ధవ్యాసము half a circle. అర్ధాశనము half a meal. అర్ధోరుకము arthōrukamu. n. A short petticoat. వేశ్యలు సగముతొడల దాకా తొడుగుకొనే చల్లడము, లాగు.

(p. 104) ahamu ahamu. [Skt.] n. Day. అహస్సు, దినము. పుణ్యాహము holy day. అహర్నిశలు day and night, continually. అహరహము aharahamu. adv. Daily. ప్రతిదినమున్ను, దినదినము అహర్నిశములు or అహోరాత్రములు day and night. అహర్ముఖము ahar-mukhamu. n. Morning. ప్రాతఃకాలము. అహర్పతి, అహస్పతి or అహస్కరుడు aharpati. n. The lord of day, the sun.

(p. 105) ahōrātramu ahō-rātramu [Skt.] n. A day and night. A whole day. రాత్రియును పగలును. adv. Continually.

(p. 109) āgu āgu. [Tel.] v. n. To stop, to stay, asbtain, refrain. To bear (as a cord does a weight.) To be confined, set aside, or reserved. ఆయింటను ఆగబడి యున్నదేవకి (B. X. 75.) Devaki who was kept in restraint. తల్లిదండ్రులులెని బాలురు ఆగ నీవు దిక్కు thou art the refuge of the helpless. పశువులకు ఆరినబీడు land set aside or reserved for pasture. ఇది లేనిది నాకు ఆగదు I cannot get on without this. నా నోటిలో ఆ మాట ఆగదు I cannot keep that word a secret. ఆగు, ఆగించు, ఆచు, ఆపు the causal of ఆగు: āgu. [Tel.] v. t. To stop, check, hinder. To keep, tend. To look to, superintend, guard, protect, preserve. To fold or gather as a flock. నోరాచి మాట్లాడిరి they spoke cautiously. చెయ్యి ఆపక (T. v. 22.) without intermission. నిద్ర ఆచుట to refrain from sleep, keep away drowsiness. రాత్రిళ్లు ఇక్కడ మందులు ఆచుకొని యుండేవారు they used to keep cattle here at nights.

(p. 121) ārātrikamu Same as హారతి. (q. v.)

(p. 180) enta enta. [Tel. ఏ+అంత] adj. How much. ఇది యెంత పొడుగు how long is this? ఎంత అన్యాయము what injustice! ఈ బంగారమెంత ఉన్నది what is the price (or weight) of this gold? అది యెంత పని what great matter is that? ఎంతమాత్రము how much? ఎంతలో within what price? ఎంతమాత్రము కాదు by no means. అట్లు అనడానకు నేనెంతవాణ్ని who am I that I should say so? నీవెంత ఆయనయెంత? what comparison is there between you and him? నేనెంత చెప్పినా notwithstanding all I could say. ఎంత చెల్లించితే అంత మంచిది the more you pay the better అప్పుడు ఎంత రాత్రియైయుండెను what time of night was it then? ఎంత సేపటికి వచ్చినాడు how long after did he come? ఎంతకు అమ్మినాడు for how much did he sell it? ఎంతమాత్రము కూడనిపని a thing quite out of the question. నీవెంత నేనెంత అని పోట్లాడినారు they scorned or insulted one another. ఎంతటి వారు what sort of persons? ఎంతమంది how many (persons.) The conjunction యు is sometimes added as an intensive. ఎంతయు రయంబున with very great speed ఎంతేని entēni. adv. Ever so much, how much soever. ఎంతైనను. ఎంతైన. how vast, how great, ever so great. ఎంతో much. ఎంతో సంతోషముతో with great joy.

(p. 194) ēkamu ēkamu. [Skt.] pron. One. adj. Sole, single, only, general, universal, uniform, combined, matchless, unequalled, chief. Joined, combined. ఏకదీక్షగా unintermittingly, incessantly. ఏకముగా all at once, unitedly. ఏకతిరగడము ceaseless roaming. అతడు ఏకరీతిని ఉండే మనిషి he is a regular or steady person. రాత్రి యేకముగా మెరిసినది it lightened incessantly all night. ఏకము చేయు ēkamu-chēyu. v. a. To make one, unite, gather together. ఏకకాలంబున at one time, simultaneously. ఏకకాలీనుడు ēka-kālīnuḍu. n. A contemporary. వారున్ను వీరున్ను ఏకకాలీనులైనందున as these men were contemporaries: ఏకకుండలుడు ēka-kuṇḍaluḍu. [lit. Having one earring] n. An epithet of Kubera. ఏకగర్భజనితులు ēka-garbha-janitulu. adj. Uterine, of the full blood. అతడున్ను నేనున్ను ఏకగర్భజనితులము గనుక as he and I are sons of the same parents or uterine brothers. ఏకగ్రీవము ēka-grīvamu. adj. Unanimous, joint. ఏకగ్రీవముగా unanimously, jointly. ఏకచక్రాధిపతి, or ఏకఛత్రాధిపతి ēka-chakrādhipati. n. A sole ruler, an absolute monarch. ఏకచింత one sole or engrossing thought or pursuit. ఏకనిష్ఠగా ēka-nishṭha-gā. adv. With a single eye or intent, resolutely, faithfully, thoroughly, downright. ఏకపత్నీవ్రతుడు ēka-patnī-vratuḍu. n. A monogamist, a man with one wife. ఏకబోగ్రామము ēka-bhōga-grāmamu. n. A village held by one owner, or tenant. ఏకమనస్కులై ēka-manaṣkulai. adv. With fixed attention, with a single heart. అందరు ఏకమైన నా మీద పడ్డారు they fell upon me in a body. ఏకవర్ణముగానున్నది it is all of one sort or colour. భువనేకసుందరి an unrivalled beauty. ఏకశిలానగరము ēka-ṣilā-nagaramu. n. (lit. One stone-town.) A town built near a single rock or hill. The Skt. translation of ఒరంగల్లు Warungul a town in the Nizam's Territories. ఏకాధిష్ఠతము ēkā-dishṭhitamu. adj. In one hand: in one person's sole power. M. I. ii. 200.

(p. 218) ōra ōra. [Tel.] n. The side, border, edge. అంచు. A whole day and night అహోరాత్రము. ఒక ఓరను ఉంటిమి we stood on one side. ఓరగా sidelong, sideways. తలుపోరగా చేసెor ఓరవాకిలి చేసినది she opened the door a little, or, set it a jar. ఓరబోయి becoming crooked వంకరపోయి. BD. vi. ఓరచూపు ōra-ṭsūpu. n. A sidelong glance. బెళుకుటోర యొయారపు చూపు leeringly. ఓరంతపొద్దు ōranta-poddu. (ఓర+అంత+ప్రొద్దు) the livelong day, all day long, దినమంతయు, ఆసాయము. Also, a little రవంత, ఇసుమంత. 'ఉప్పులేకుండన నోరంతప్రొద్దు చప్పిడితాగిన సాగునే కాళ్లు? రాలేకొదుగబడి రాకయున్నాడు.' Pal. 316.

(p. 267) kācu kāṭsu. [Tel. from కాగు.] v. n. To be hot; to shine, as the sun or moon. To be hot as fever. To wait, dangle in attendence. నాకు జ్వరముకాచినది I had the fever on me. కొంచెము జ్వరముకాస్తున్నది there is a little fever. చలికాచుకొనుట to bask or sit by the fireside, or to warm oneself. ఎండకాస్తున్నది there is sunshine. ఆ చింతచెట్టు కాయడములేదు that tamarind tree does not bear. To wait for, attend on నాకొరకు కాచుకొన్నాడు he is waiting for me. అతని వద్ద మూడు ఏండ్లు కాచుకొని యుంటిని I was in attendance on his for three years. కాచు v. a. To boil; to heat, to warm. To bear fruit. కాగజేయు. ఆ ఊరంతా కాచి వడపోసినాడు lit. he has boiled and strained off the town, i.e., he has made himself master of the whole town. తేనీళ్లుకాచు to make tea. బెల్లము కాచడము sugar making. రాత్రి అంతా వారికి కాచడము కట్టడముతో సరిపోయినది the whole night was passed in fomenting and binding up the limbs.

(p. 268) kācu kāṭsu. [Tel.] v. a. To guard, keep, watch, tend, protect, take care of. To nourish. To spare, have mercy on, forgive, excuse. రక్షించు, కాపాడు. To keep off. అడచు. పశువులుకాచడము to tend cattle. పశువులుకాచేవాడు a cow herd. రాత్రి అంతా నిద్ర కాచినాడు he kept awake all night. నన్నుకాచేదిక్కులేదు. I have nobody who cares for me. నేను అట్లా చేసినట్టయితే నన్ను కాయబోకండి have no mercy on me if I have done so.

(p. 270) kādāri or కాదారిమాదారి kādāri. [Tel.] n. Midnight. అర్థరాత్రము.