(p. 102) asahyamu a-sahyamu. [Skt.] adj. Intolerable, unbearable, hateful, loathsome. తాళగూడని, సహింపగూడని, చీదరైన. అసహ్యము n. Loathsomeness, disgust. చీదర, తాళగూడమి. అసహ్యపడు or అసహ్యించు v. n. To have a dislike for, to be disgusted with. రోతపడు.

(p. 218) ōpu ōpu. [Tel.] v. t. To bear, endure, tolerate. ఓర్చు. చూపోపక A. v. 78. unable to stand before his face. ఇంతకష్టమోపలేను I cannot bear this trouble. ఓప రాని. ōpa-rāni. adj. Intolerable సహింపగూడని. ఓపలేని ōpa-lēni. adj. Impatient. ఓర్పులేని; helpless,దిక్కులేని. ఓపలేనివారికి వద్దన్నవారే తల్లిదండ్రులు those who check the impatient are their best friends. ఓపు ōpu. v. n. To be fit, to suit; to be worthy: to be able: to be possible or practicable. చాలు, తగియుండు, పోనోప్పనా can he go? పోనోపడు he cannot go. ఈనోపని unable to give.

(p. 600) duḥ duh. [Skt.] A negative prefix. Bad, evil, wicked. చెడు, చెడ్డ. In compounds it changes into దుశ్ or దుస్ according to the rules of Sandhi. Such compounds as usually occur in Telugu literature are here brought together and explained. దురంతము dur-antamu. adj. Endless, eternal, without limit, boundless , unfathomable, అంతములేని. దురదృష్టము dur-adṛishṭamu. n. Ill luck, misfortune. adj. Unfortunate. దురదృష్టుడు dur-adṛishṭuḍu. n. An unfortunate man. దురభిమానము dur-abhimānamu. n. Arrogance, presumption. దురభ్యాసము dur-abhyāsamu. n. An evil practice, a bad habit. దురవగాహము dur-avagāhamu. adj. Hard to understand, inexplicable, puzzling. దురవస్థ dur-avastha. n. Mishap, evil plight. దురహంకారము dur-ahankāramu. n. Presumption, arrogance. దూరాకృతము dur-ākṛitamu. n. An evil act, a misdemeanour. దుర్మార్గము దురాక్షేపణ dur-ākshēpaṇa. n. A quibble or groundless objection; a finesse. దురాగతము dur-āgatamu. n. An outrage. దురాగ్రహము dur-āgrahamu. n. Groundless anger. దురాబారము dur-āchāramu. n. A bad custom. దురాచారుడు a man of bad habits or conduct. దురాత్ముడు dur-ātmuḍu. n. A bad hearted man. దురాపము dur-āpamu. adj. Intolerable, unbearable. దురాపకోపము prodigious rage. దురాలోచన dur-ālōchana. n. Bad intent, a plot. దురాశ dur-āṣa. n. Covetousness, vain hopes, avarice, greed. దురాశపరుడు dur-āṣa-paruḍu. n. A covetous, avaricious man. దురుక్తి or దురాలావము dur-ukti. n. Hard words, harshness of language. దుర్గంధము dur-gan-dhamu. n. A bad smell , stink. దుర్గతి dur-gati. n. Ruin, perdition, నరకము. Poverty, బీదతనము. దుర్గమము dur-ga-mamu. adj. Inaccessible, impossible. పొందగూడని, పోగూడని. దుర్గుణము dur-guṇamu. n. An evil nature, a bad quality, a bad symptom. దుర్ఘటము dur-ghaṭamu. adj. Hazardous, hard, impracticable. దుర్జనుడు dur-januḍu. n. A bad man, a wretch. దుష్టుడు. దుర్జయము dur-jayamu. adj. Unconquerable, invincible, invulnerable. దుర్దశ dur-daṣa. n. Misfortune. దుర్జాతుడు dur-jātudu. n. A man of low birth. దుర్దినము dur-dinamu. n. A cloudy or foul day. ముసురుపట్టియుండు దినము. దుర్ధరము dur-dharamu. adj. That cannot be worn. ధరింపగూడని. దుర్ధర్షము dur-dharshamu. adj. Despicable. తిరస్కరింపదగిన. దుర్నయము or దుర్నీతి dur-nayamu. n. Wickedness, immorality. దుర్నిరీక్ష్యము dur-nirīkshyamu. adj. Dazzling, that dazzles, which is hard to look at. Terrific. దుర్బలము dur-balamu. adj. Weak, not valid, unreasonable, groundless. దుర్భలముచేయు to weaken. దుర్బుద్ధి dur-buddhi. n. Folly, weak reason; evil intent. దుర్భోధన dur-bōdhana. n. Evil counsel, instigation, temptation. దుర్భోధనచేయు to give evil advice, to instigate. దుర్భరము dur-bha-ramu. adj. Insupportable, భరించశక్యము కాని. దుర్బాష dur-bhāsha. n. Abuse, revilling, evil words. దుర్భాషలాడు to use foul language, to revile or scold. దుర్భిక్షము dur-bhikshamu. n. Dearth, famine. దుర్భిక్షకాలము hard times, a period of scarcity. దుర్మతి dur-mati. n. Folly. An evilminded man, దుర్భుద్ధికలవాడు. The name of a year. దుర్మదము dur-madamu. n. Arrogance. దుర్మరణము dur-maradṇa-mu. n. An unfortunate end, a violent or untimely death. దుర్మాంసము dur-mar-samu. n. Proud flesh (that grows in a sore or wound.) దుర్మార్గము dur-mārgamu. n. Misconduct, an offence. adj. Wicked. దుర్మార్గుడు dur-mārgudu. n. A wicked man, sinner, villain, evildoer. దుర్యశము dur-yaṣamu. n. Infamy, disgrace. దుర్యోగము dur-yōgamu. n. Misfortune, hard circumstances. దుర్లభము dur-labhamu. adj. Hard to get, scarce, rare. Difficult. దుర్వచనము dur-vachanamu. n. Foul language, abuse. దుర్వర్ణము dur-varṇamu. adj. Tarnished (as copper.) దుర్వృత్తుడు dur-vṛittuḍu. n. He who is wicked, he who leads a low or infamous life. దుశ్చరితుడు. దుర్వారము dur-vāramu. adj. Inevitable, irresistible. దుర్వ్యాపారము dur-vyāpā-ramu. n. Misconduct. దుశ్చరితము duṣcharitamu. n. Wicked conduct, wickedness. దుశ్చేష్ట duṣ-cheshṭa. n. A wicked deed. దుశ్చకునము duṣ-ṣskunamu. n. An evil omen. దుష్కరము dush-karamu. adj. Difficult, hard. చేయగూడని. దుష్కృతము dush-kṛitamu. n. A sin, an evil deed. పాపము. దుస్తంత్రము dus-tantramu. n. Craft, guile. కపటోపాయము. దుస్తరము dus-taramu. n. Difficulty. adj. Difficult bad, vile, inevitable, unavoidable. తరింపగూడని. దుస్సంగము dus-sangamu. n. Unlawful intercourse. దుస్సంధి dus-san-dhi. n. An error in grammatical elision. A base introduction: an acquaintance formed through the medium of vile persons. దుస్సహము dussahamu. adj. Insufferable, intolerable. సహింపగూడని దుస్స్వప్నము dus-svapnamu. n. An evil dream.

(p. 657) nir nir. A Sanskrit particle prefixed in words of that language and implying negation, privation, &c. This prefix varies in accordance with the rules of Sanskrit sandhi. In some cases it becomes నిష్ as నిష్ఫలమైన fruitless. When attached to a word which begins with S, it becomes నిస్, as నిస్సందేహముగా doubtlessly. When it is followed by a vowel, it remains unaltered as నిరాటంకముగా unchecked. The compounds in which this prefix is used are here put together. నిరంకుశము nir-ankuṣamu. adj. Unrestrained, free, uncontrolled, resistless. అడ్డములేని. నిరంజనము nir-anjanamu. adj. Free, void of passion or emotion, stainless. నిర్దోషమైన. నిరంతరము nir-antaramu. adj. Continued, continuous, without interval. Interminable, endless. ఎడతెగని, దట్టము. adv. Always, constantly, frequently, generally. నిరపరాధుడు nir-aparādhamu. adi. Blameless, innocent, harmless. నిరపరాధి or నిరనరాధుడు nir-aparādhi n. One who is innocent. నిరపాయము nir-apāyamu. adj. Harmless, అపాయములేని. నిరపేక్షము ṇir-apēkshamu. adj. Undesired, అపేక్షలేని. నిరర్గళము nir-argalamu. adj. Unobstructed, unrestrained, unimpeded. Resistless. అడ్డములేని, నిరర్థకము nir-arthakamu. adj. Vain, fruitless, improfitable, unmeaning. ప్రయోజనములేని. నిరవగ్రహుడు nir-avagrahuḍu. n. One who is unimpeded, independent. అడ్డపాటులేనివాడు, స్వతంత్రుడు. నిరవద్యము nir-avadyamu. adj. Unobjectionable, unexceptionable. నిర్నిరోధకమైన. Vasu. ii. 99. నిరవధికము nir-avadhikamu. adj. Unlimited. మేరలేని. నిరహంకారము nir-ahankāramu. n. Humility, modesty. నిరాకరించు nir-ākarinṭsu. v. a. To transgress, disobey, disregard, neglect, contemn, తిరస్కరించు. నిరాకారము or నిరాకృతి nir-ākāramu. n. Disregard. తిరస్కారము. What is viewless or invisible. The sky, ఆకాశము. adj. Viewless, shapeless, invisible. నిరాకారుడు nir-ākāruḍu. n. One who is without form, the Deity. పరమాత్ముడు. నిరాకృతము nir-ākṛitamu. adj. Removed, rejected, despised, expelled, disregarded. నిరాక్షేపముగా nir-ākshēpamu-gā. adj. Unquestionably, without objection. నిరాఘాటము nir-āghāṭamu. adj. Irresistible, మీరరాని. Easy, unobstructed, without hesitation. నిరాంతకముగా nir-ātankamu-ga. adj. Without scruple or fear, నిర్భయముగా, నిశ్శంకముగా. నిరాదరణ nir-ādaraṇa. n. Helplessness. Disregard. నిరాధారము nir-ādhāramu. adj. Groundless, helpless. నిరాపనింద nir-āpa-ninda. n. Blame, censure, అపదూరు. నిరాబారి nirābāri. n. A saint, sage. ముని. Nila. i. 29. నిరామయము nir-āmayamu. adj. Well, hale, recovered from sickness, free from disease. నిరామయుడు nir-āmayuḍu. n. One who is free from disease. నిరాయాసముగా nir-āyāsamu-gā. adv. Easily, without difficulty. నిరాయుధహస్తుడు nir-āyudha-hastuḍu. adj. Unarmed. నిరాలంబము ṇir-alambamu. n. Independent, అవలంబములేని. నిరాశ nir-āṣa. n. Despair, despondency. ఆసలేమి. నిరాశ్రయుడు nir-āṣrayuḍu. adj. Unprotected, unpatronaized, helpless. అశ్రయములేని. నిరాశకము nirāsakamu. adj. Opposing, rejecting, expelling. Antagonistic, as the potency of medicine. n. A specific, or panacea. నిరసించునది. నిరాస్పదము nir-āspadamu. adj. Groundless. నిరాహారము nir-āhāramu. adj. Fasting. ఆహారము లేని. నిరాళుడు nir-āḷuḍu. n. One who is unrestrained, ప్రతిబంధకము లేనివాడు 'నిన్నొరు లెరుగంగరామి నిశ్చయము, నిరాళుండ వీవు.' L. ii. 210. నిరుద్యోగము nir-udyōgamu. n. Unemployedness: the being in a state of idleness. adj. Passive, inert, unengaged, at leisure. నిరుద్యోగి nir-udyōgi. n. One who is umemployed. నిరుపద్రవము nir-upadravamu. adj. Harmless. ఉపద్రవములేని. నిరుపమానము nir-upamānamu. adj. Incomparable, matchless, సాటిలేని. నిరపహతి nir-upahati. adj. Undisturbed, untroubled, unchecked. నిరుపాధి nir-upādhi. n. Ease, freedom from pain. నిరుపాధికము nir-upādhikamu. adj. Causeless, నిర్హేతుకమైన. నిర్గుణము nir-guṇamu. adj. Indescribable. incomprehensible. Devoid of quality or definable attribute. నిర్గుణుడు nir-guṇuḍu. n. One (the Deity) who is devoid of properties or qualities. The Indescribable One. నిర్ఘటము nir-ghaṭamu. n. A crowded bazaar or shop, బహుజనసమ్మర్ధము గల అంగడి. నిర్జనము nir-janamu. adj. Devoid of human beings, lonely, private, solitary, జనములేని. నిర్జరుడు nir-jaruḍu. n. One who is not subject to decrepitude. An immortal or god. నిర్జరసతి a goddess. నిర్జలము nir-jalamu. adj. Waterless, జలములేని. నిర్దయత nir-dayata. n. Unkindness, దయలేమి. నిర్దయుడు or నిర్దయాత్మకుడు nir-dayuḍu. n. An unkind man, దయలేనివాడు నిర్దోషము nir-dōshamu. adj. Faultless, innocent దోషములేని. నిర్దోషులు the innocent. నిర్దోషముగా nir-dōshamu-gā. adv. Faultlessly, innocently. నిర్దోషత్వము nir-dōshatvamu. n. Innocence, faultlessness. నిర్ధనుడు nir-dhanuḍu. n. One who has no money, a poor man, ధనములేనివాడు. నిర్ధూమధామము nir-dhūmadhāmamu. n. Utter destruction: utter ruin and ashes. 'మీరు తొక్కిన చోటు నిర్ధూమధామంబు.' Dab. 232. నిర్నిద్రము nir-nidramu. adj. Sleepless, awake. నిర్నిమిత్తము nir-ni-mittamu. adj. Needless, causeless. నిర్నీతి nir-nīti. n. Immorality. నిర్భయము nir-bhayamu. adj. Fearless. నిర్భయతన్ fearlessly. నిర్భరము nir-bharamu. adj. Unbearable, సహింపగూడని. Much, excessive, great, అధికము. నిర్భాగ్యుడు nir-bhāgyuḍu. n. One who is luckless, unlucky, or cursed భాగ్యములేని వాడు, దరిద్రుడు. నిర్భీతి nir-bhīti. n. Fearlessness. నిర్మత్సర nir-mastsara. adj. Tolerant, free from jealousy. నిర్మర్యాద nir-maryāda. n. Dishonour, an insult, impudence. నిర్మలము nir-malamu. adj. Pure, transparent, clear, clean, free from dirt or impurities. నిర్మలుడు nir-maluḍu. n. One who is pure: a good man. నిర్మోగమోటము nir-moga-mōṭamu. n. Unkindness. నిర్దాక్షిణ్యము. నిర్ముక్తము nir-muktamu. adj. Loosed, set free from, disjoined, sundered, separated. n. A snake that has lately cast its skin. నిర్ముక్తపరిధానయై dropping her petticoat. నిర్ముక్తుడు nir-muktuḍu. n. An ascetic, a monk. సన్యాసి. నిర్మోకము nir-mōkamu. n. A snake's skin. కుబుసము నిర్మూలము or నిర్మూలనము nir-mūlamu. n. Extirpation, eradication, utter ruin నిర్మూలమైన ruined. నిర్మూలించు nir-mūlinṭsu. v. a. To eradicate, నిర్మూలముచేయు. వేరులేకపోవునట్లు చేయు. To ruin, నాశముచేయు. నిర్లజ్జము nir-lajjamu. adj. Shameless. సిగ్గులేని. నిర్లేపుడు nir-lēpuḍu. n. Devoid of pride. నిరహంకారి. నిర్వంశుడు nir-vamṣuḍu. n. One who is childless, barren. నిర్వచనీయము nir-vachanīyamu. adj. Inexpressible, undefinable. నిర్వాతము nir-vātamu. adj. Windless or close, as a place. గాలిలేని (చోటు.) నిర్వికారము nir-vikāramu. adj., Unchanged, unaltered, uniform, changeless, immutable. వికారము లేని. నిర్వికారుడై or నిర్వికారచిత్తుడై stead fastly. నిర్విఘ్నము nir-vighnamu. adj. Unobstructed. నిఘ్నములేని. నిర్విణ్ణుడు nir-viṇṇuḍu. adj. Earnest, absorbed, overcome, enrapt. విన్నదనములేని (వాడు.) నిర్వివాదము nir-vivādamu. adj. Undisputed, unquestioned. వాదములేని, నిశ్చయమైన నిర్విషము nir-vishamu. adj. Venomless, నిషములేని. నిర్వైరము without enmity, వైరములేని, నిర్వ్యాజము nir-vyājamu. adj. Without deceit: without obstruction. Honest. నెపములేని, నిర్గేతుకముగా nir-hētukamu-gā. adv. Without cause, causelessly.