(p. 458) jagati , జగత్తు or జగము jagati. [Skt.] n. The world: the earth. ప్రపంచము, భూలోకము. people. Men in general జనము. జగజ్జ్యోతి jagaj-jyōti. adj. Bright, radiant flaring. ఆ వజ్రము జగజ్జ్యోతిగానున్నది that diamond is a paragon of brilliancy. జగత్ప్రాణుడు jagat-prāṇuḍu. n. Air, వాయువు. జగద్విదితము celebrated: known to the world. జగన్నాధుడు jagan-nādhuḍu. n. Lord of the world, an epithet of Vishṇu as worshipped at the shrine in Puri in Orissa. జగన్నుత celebrated. జగచ్చక్షువు jagach-chakshuvu. [Skt. జగత్+చక్షువు.] n. The eye of the world, i.e., the sun.

(p. 458) jagati , జగత్తు or జగము jagati. [Skt.] n. The world: the earth. ప్రపంచము, భూలోకము. people. Men in general జనము. జగజ్జ్యోతి jagaj-jyōti. adj. Bright, radiant flaring. ఆ వజ్రము జగజ్జ్యోతిగానున్నది that diamond is a paragon of brilliancy. జగత్ప్రాణుడు jagat-prāṇuḍu. n. Air, వాయువు. జగద్విదితము celebrated: known to the world. జగన్నాధుడు jagan-nādhuḍu. n. Lord of the world, an epithet of Vishṇu as worshipped at the shrine in Puri in Orissa. జగన్నుత celebrated. జగచ్చక్షువు jagach-chakshuvu. [Skt. జగత్+చక్షువు.] n. The eye of the world, i.e., the sun.

(p. 460) jalamu jalamu. [Skt.] n. Water; any fluid. జలకము or ౛లకము jalakamu. n. A bath, ablution, bathing. స్నానము. జలకట్టె or ౛లకట్టె jala-kaṭṭe. n. A sort of hawk. Swa. iv. 43. HD. i. 533. HN. ii. 47. జలకమాడు jalakam-ādu. v. n. To bathe. జలక్రీడ jala-krīḍa. n. Romping in water, naked play, any naked exhibition or nudity in sculpture. జలగడుగు or ౛లగడుగు jala-gaḍugu. v. t. To wash earth for gold, diamonds, &c., small pebbles, జరగడుగు, జెరగడుగు. జలగడుగుల వాండ్లు jala-gaḍugula-vānḍlu. n. Plu. A caste of gold finders, who search for gold in drains and in the sweepings of gold-smith's shops. BD. vii. 844. జలచరము jala-charamu. n. An aquatic animal of any kind. జలజము jala-jamu. n. Lit: born in water: The lotus. తామర. A conch, a shell, శంఖము. జలజభవుడు The lotus-born, a title of Bramha జలజారి jala-jāri. n. The moon, as being the enemy of the lotus. జలతస్కరుడు jala-taskaruḍu. n. The evaporator, the drawer off of water, i.e., the sun. జలదము or జలధరము jaladamu. n. A cloud. మబ్బు. జలదారి or ౛లదారి jaladāri. [Tel.] n. A drain: the projecting spout of a lingam. జలధార jala-dhāra. n. A flood, a torrent, a stream. జలధి or జలనిధి jala-dhi. n. The sea, the ocean. సముద్రము, కడలి. జలపక్షి jala-pakshi. n. An aquatic bird. జలపాయి jala-pāyi. n. A water drinker, a teetotaler. జలబాధకు పోవు jala-bādha-ku-pōvu. v. n. To go to make water: or to go to the privy. జలయంత్రము jala-yantramu. n. An artificial fountain or jet. జలరాగము jala-rāgamu. n. A ruby of imperfect water supposed to be unlucky. జలసూత్రము jala-sūtramu. n. A jet d' cau or artificial fountain. జలాశయము jalāṣayamu. n. A lake, a piece of water. జలూక or జలౌకసము jalūka. n. A leech. జెలగ.

(p. 460) jalamu jalamu. [Skt.] n. Water; any fluid. జలకము or ౛లకము jalakamu. n. A bath, ablution, bathing. స్నానము. జలకట్టె or ౛లకట్టె jala-kaṭṭe. n. A sort of hawk. Swa. iv. 43. HD. i. 533. HN. ii. 47. జలకమాడు jalakam-ādu. v. n. To bathe. జలక్రీడ jala-krīḍa. n. Romping in water, naked play, any naked exhibition or nudity in sculpture. జలగడుగు or ౛లగడుగు jala-gaḍugu. v. t. To wash earth for gold, diamonds, &c., small pebbles, జరగడుగు, జెరగడుగు. జలగడుగుల వాండ్లు jala-gaḍugula-vānḍlu. n. Plu. A caste of gold finders, who search for gold in drains and in the sweepings of gold-smith's shops. BD. vii. 844. జలచరము jala-charamu. n. An aquatic animal of any kind. జలజము jala-jamu. n. Lit: born in water: The lotus. తామర. A conch, a shell, శంఖము. జలజభవుడు The lotus-born, a title of Bramha జలజారి jala-jāri. n. The moon, as being the enemy of the lotus. జలతస్కరుడు jala-taskaruḍu. n. The evaporator, the drawer off of water, i.e., the sun. జలదము or జలధరము jaladamu. n. A cloud. మబ్బు. జలదారి or ౛లదారి jaladāri. [Tel.] n. A drain: the projecting spout of a lingam. జలధార jala-dhāra. n. A flood, a torrent, a stream. జలధి or జలనిధి jala-dhi. n. The sea, the ocean. సముద్రము, కడలి. జలపక్షి jala-pakshi. n. An aquatic bird. జలపాయి jala-pāyi. n. A water drinker, a teetotaler. జలబాధకు పోవు jala-bādha-ku-pōvu. v. n. To go to make water: or to go to the privy. జలయంత్రము jala-yantramu. n. An artificial fountain or jet. జలరాగము jala-rāgamu. n. A ruby of imperfect water supposed to be unlucky. జలసూత్రము jala-sūtramu. n. A jet d' cau or artificial fountain. జలాశయము jalāṣayamu. n. A lake, a piece of water. జలూక or జలౌకసము jalūka. n. A leech. జెలగ.

(p. 462) jāti jāti. [Skt.] n. A kind, rank, sort, class, tribe or caste. కులము. Birth పుట్టుక. The nutmeg tree జాజిచెట్టు --adj. Fine, first rate. జాతికస్తూరి fine musk. జాతిస్ఫటికము a fine crystal. జాతివజ్రము a fine diamond. జాతివాడు a European. జాతిది an English woman. జాతిపత్రి jati-patri. n. Mace, the membraneous covering of the nut-meg. ౛ాపత్రి జాతివృత్తములు jāti-uṛittamulu. n. Uniform metres. See ఉపజాతి. జాతీయము jātīyamu. adj. Appertaining to a tribe or caste. Natural. n. A dialect. An idiom. Local pronounciation. The constitutional effect. జాత్యము. jātyamu. adj. Born in a good caste or family మంచికులమందుపుట్టిన. Fine చక్కని Excellent మేలైన.

(p. 462) jāti jāti. [Skt.] n. A kind, rank, sort, class, tribe or caste. కులము. Birth పుట్టుక. The nutmeg tree జాజిచెట్టు --adj. Fine, first rate. జాతికస్తూరి fine musk. జాతిస్ఫటికము a fine crystal. జాతివజ్రము a fine diamond. జాతివాడు a European. జాతిది an English woman. జాతిపత్రి jati-patri. n. Mace, the membraneous covering of the nut-meg. ౛ాపత్రి జాతివృత్తములు jāti-uṛittamulu. n. Uniform metres. See ఉపజాతి. జాతీయము jātīyamu. adj. Appertaining to a tribe or caste. Natural. n. A dialect. An idiom. Local pronounciation. The constitutional effect. జాత్యము. jātyamu. adj. Born in a good caste or family మంచికులమందుపుట్టిన. Fine చక్కని Excellent మేలైన.

(p. 467) jīra jīra. [Tel.] n. A line or stripe, a crack, slit, or flaw (in coin or diamonds) గీర, రేఖ. A kind of fish. G. i. 111.

(p. 467) jīra jīra. [Tel.] n. A line or stripe, a crack, slit, or flaw (in coin or diamonds) గీర, రేఖ. A kind of fish. G. i. 111.

(p. 513) tarupu tarupu. [Tel.] n. A yearling calf. An artificial diamond. Same as తరిపి.

(p. 542) tūgu tūgu. [Tel.] v. n. To nod. To bow down, to be weighed down. To weigh తూనికపడు. To move or rock backwards and forwards. ఊగు, చలించు. To be paid or got. To sleep. కూరు. To be carried on నడచు. సరితూగు to be equal in weight, to rival in excellence. పచ్చిమిరపకాయలకన్న ఎండుమిరపకాయలు నిండా తూగును dried chillies weigh heavier than the green ones. ఆ రూకలు తూగిరాక as he could not obtain payment. పనితూగకపోయె the work was not carried through. n. Nodding: moving backwards and forwards; equipoise. ఊగుట. Weight. బరువు. Drowsiness, sleepiness. కూరుకుపాటు. పదితూగుల రవలు ten carats weight of diamonds. నాకు తూగువస్తున్నది I am drowsy. ఠూగించు tūginṭsu. v. a. To accomplish, to carry through. తూగుముంచము or తూగుటుయ్యెల tūgu-manṭsamu. n. A swinging cot, a cradle, ఉయ్యాలమంచము. తూగువాడు or తూగుడు the animal called a sloth.

(p. 567) tōramalli or తోరమల్లె tōra-malli. [Tel.] n. Tourmaline, crystal. A false diamond.

(p. 638) navamu naramu. [Skt.] adj. New, కొత్త. n. Praise, స్తోత్రము, పొగడ్త. Nine, తొమ్మిది. నవంనవం ప్రీతిరహోకరోతి (Māgha) every moment presented fresh beauties. నవసంఖ్య the figure nine; viz. which the poets say is the form of a beautiful ear. నవమన్మథుడు a second Cupid. నవసుందరి a second Venus, a rival to Venus. నవకము navakamu. adj. New, fresh, blooming, నూతనమైనది. Nine, తొమ్మిది. n. Freshness, tenderness, మృదుత్వము. Youth. యౌవనము. 'చక్కదనముంబలంబు నవకంబునుశీలము.' Nagnajit. ii. 27. నవగ్రహబిళ్ల nava-graha-billa. n. A brooch set with nine stones (ruby, emerald, sapphire, &c.) sacred to the 'nine constellations.' నవతి navati. n. Ninety. నవధాన్యములు nava-dhānya-mulu. n. The nine sorts of grains, viz., Rice, wheat, Bengal gram, &c. నవమము navamamu. adj. Ninth. తొమ్మిదవ. నవమాలిక. nava-mālika. n. The doubel Jasmine. విర౛ాజి. నవమి navami. n. The ninth lunar day either of the light or dark fortnight. తొమ్మిదవతిథి. నవరంధ్రములు or నవద్వారములు nava-randhra-mulu. n. The nine apertures of the body. నవరత్నములు. nava-ratnamulu. n. The 'nine gems,' a collective phrase: some reckon them as వజ్రము diamond, వైడూర్యము lapis-lazuli (cat's eye.) గోమేధికము agate, పుష్యరాగము topaz, నీలము sapphire, మరకతము emerald, మాణిక్యము ruby, విద్రుమము coral, మాక్తికము pearl. నవరత్నకిరీటము a gemmed crown. నవరత్నము a particoloured or mottled game cock. నవరత్నకంఠి or కంటె a neck jewel set with four or five sorts of stones. నవరాత్రి nava-rātri. n. The 'Navaratri' or nine nights: an annual festival in honour of Durga: also called Dussarah, దసరా. నవరాశికము nava-rāsikamu. n. The rule of nine in Hindu arithmetic, i.e., the double rule of three; Compund Proportion.

(p. 643) nāṇemu , నాడెము or నాణ్యము. nāṇēmu. [Tel.] n. Quality. Fineness, goodness of cloth, metal, &c. యోగ్యాయోగ్య పరిశీలనము. Character, honesty, యోగ్యత. Polished behaviour. నాగరికత. నీకు వజ్రముల నాణెము తెలుసునా are you a judge of diamonds. A coin or piece of money. నాణ్యమైన or నాణెమైన naṇyam-aina. adj. Fine, honest, good. నాణెముచూచు noble devotion. నాణెముడూచు nāṇemu-ṭsūṭsu. v. n. To try (a thing's) goodness. నాణెకాడు nāṇe-gāḍu. n. An appraiser, or valuer. నాడెకత్తె or నాణెకత్తె ṇāḍe-katte. n. A polished woman. నాణెముకలది.

(p. 699) paṭṭe or పట్టియ paṭṭe. [Tel.] n. A spar of wood. పలక. A piece of wood that forms the frame of a cot. Hair left on the head at the time of tonsure. A fold in a turban or dress. A tape. A stripe or streak of paint, రేఖ. A facet or side of a diamond, పక్క. A gold hand or fillet worn on the forehead, at the time of one's coronation, పట్టము. Ceiling, మిద్దె యిండ్లమీద పరిచే మ్రాను మొదలగునది. A brush, కుంచె. తాటిపట్టె a palmyra rafter. నవారు పట్టె a broad tape. పట్టెమంచము a cot the bottom of which is woven with broad tape. పట్టెతీయు to use the harrow. నున్నపుపట్టె a streak of chunam. పట్టెలు తీర్చినకెంపు a ruby cut into facets. ద్వార బంధువుపట్టె the lintel or top of a door. టంగుపట్టె a girth. యోగపట్టె a hermit's girdle. ఒకపట్టెనేల a piece of land. నీరుపారేపట్టె a canal or water course. పట్టెమారుపు check-colors in a cloth. వస్త్రములోని ఒకవిధమైన చిత్రవర్ణము. పట్టె వర్ధనము paṭṭe-vardhanamu. n. A broad caste-mark worn in the forehead, వెడల్పుగా నుండుబొట్టు.

(p. 933) maṃzāḍi or మం౛ాళి manḍzāḍi [Tel.] n. A certain weight (in diamonds,) a carat. వజ్రములయెత్తు, రత్నములతూనిక.