(p. 116) āpādamastakamugā āpada-mastakamu-gā. [Skt.] n. From head to foot. నిలువెల్లు.

(p. 116) āpādillu āpādillu. [Skt.] n. To happen, to arise. కలుగు, పుట్టు. ఆపాదనము āpādanamu. n. Happening. కలుగుట.

(p. 737) pādaṭṭu pādaṭṭu. [Tel. పాడు+తట్టు.] n. A cobweb. బూ౛ు.

(p. 738) pādamu pādamu. [Skt.] n. A foot. అడుగు. A root, వేరు. A quarter, పాతిక. A foot or line of verse being a quarter of a stanza. పద్యములో నాలుగవభాగము. A ray of light, కిరణము. A small hill at the foot of a mountain. కొండదరి దిబ్బ. తమ పాదాలనే నమ్మివచ్చినాను I came in reliance on your honour as my protector. This is a mere conversational compliment, like 'I kiss your hands' in Spanish. పాదతీర్థము water made holy by washing a saint's feet. పాదపద్మములు lotus-like feet. పాదలాక్ష red paint for the feet of women, పారాణి. తమపాదాలసముఖానకు నా కుమారుణ్ని తెచ్చి అప్పగిస్తున్నాను permit me to introduce my son to your honour's protection. వాడు తండ్రిపాదాలమీద పడెను he fell on his father's feet. తమపాదాలవద్ద before your honour, in your presence. తమపాదాల శరణుచొచ్చినాను I throw myself on your goodness. పాదచారి pāda-chāri. n. A foot passenger. కాలిబంటు. One who goes walking, నడచి పోవువాడు. పాదజుడు pādajuḍu. n. A Sudra, because born from the feet of Brahma. పాదత్రాణము pāda-trāṇamu. n. A shoe or boot. పైజారు. పాదపము pādapamu. n. A tree. పాదపూర్ణము pāda-pūrṇamu. n. An unnecessary word inserted in verse, to fill up the measure, such as in Sanskrit the words తు, హి, చ, స్మ, హి, వై, or, in Telugu poetry the words, ఒగి, తగ, మరి, ఇల, మహి , or verbs, చెలగు, ఒప్పు, &c. పాదరసము pāda-rasamu. n. Quick-silver, mercury. రసము. పాదలి pādali. n. A base or low man, అధముడు. 'పాపపు విప్రుని పనికిగామున్ను, తాపికాడైన పాదలిమందడీడు.' HD. iii. 110.

(p. 738) pādalēpanamu pāda-lēpanamu. n. A salve or unguent for the feet. పాదామగడము pād-āngadamu. n. An ornament for the feet or toes. పాదపట్టము or పాయపట్టము pāda-paṭṭamu. n. An anklet. అందె, కాలి అందె, బిరుదు పెండేరము, పాగడము.

(p. 828) pratipādakamu prati-pādakamu. [Skt.] adj. That which gives, effects, or causes, కలుగజేసే. Explanatory, demonstrating, proving, తెలియజేసే. ప్రతిపాదకత్వము prati-pādakatvamu. n. Substantiation. Explanatory force or bearing. నిరూపకత్వము. ప్రతిపాదనము prati-pādanamu. n. Giving, donation. దానము, ఇవ్వడము. Ascertaining, determining. ప్రతిపాద్యము prati-pādyamu. adj. Substantiated, established. నిరూపింపబడ్డ. ప్రతిపాద్యముగా prati-pādyamu-gā. adv. Determinately, firmly. పట్టుగా.

(p. 874) bahu bahu. [Skt.] adj. Very much, very numerous, plenty, abundant, విస్తారమైన. Many, అనేకమైన. బహుకాలము a long time. అది బహుబాగానున్నది that is very fine or good. బహుత్వము bahutvamu. n. Plurality. బహుధా bahudhā. adv. In many ways. అనేకవిధములచేత. బహుధాన్య bahu-dhānya. n. The ame of a year. బహునాయకత్వము or బహునాయకము bahu-nāya-katvamu. n. Anarchy. ఆరాజకము. Authority vested in many chiefs. బహుపాదము or బహుపాద bahu-pādamu. n. The banyan tree, మర్రిచెట్టు. బహుప్రదుడు bahu-praduḍu. n. A very liberal or charitable man, మిక్కిలి యీవికాడు. బహుమతి or బహుమానము bahu-mati. n. A present, donation, reward, gratuity, premium. పారితోషికము. Honor, సమ్మానము. వానికి అవమానమును అక్కరలేదు బహుమానమును అక్కరలేదు he regards neither disgrace nor honor. బహుమూత్రము bahu-mūtramu. n. Diabetes. బహురూపము bahu-rūpamu. n. A blood-sucker, a lizard. ఊసరవెల్లి, తొండ. బహురూపుడు bahu-rūpuḍu. n. One who assumes many forms, అనేకరూపములు గలవాడు. బహుళము bahulamu. adj. Abundant, plenty, అధికము, తరచు. n. The waning or dark fortnight. కృష్ణపక్షము. బహుళముగా abundantly. బహువచనము bahu-vachanamu. n. (In Grammar) the plural number. బహువిధము bahu-vidhamu. adj. Various, diverse, multiform. వివిధమైన, అనేక విధములుగల బహువు bahuvu. adj. Much. అధికము. Many, పెక్కు. బహువ్రీహి bahu-vrīhi. n. One of the forms of Sanskrit grammatical composition in which two or more words are compounded to furnish an epithet or attributive, as ముక్కంటి. అన్యపదార్థప్రధానమైన సమానసము. బహుశః or బహుశా bahuṣah. adv. Generally, probably, usually, at large. బహుసుత bahu-suta. n. A woman who is the mother of many children. బహుస్వనము bahu-svanamu. n. Lit: that which is clamorous: i.e., an owl. గుడ్లగూబ. బహూకరించు bahū-karinṭsu. v. a. To bestow honour, to pay respect to. సన్మానించు, గౌరవించు. 'జనకతనయాన్వేషణక్రియారంభంబునీయదియసుమ్మని బహూకరించి వీడుకొలిపి.' R. v. 330. బహూకృతి or బహూకరణము bahū-kṛiti. n. Showing respect, సన్మానించుట.

(p. 1235) vyāpādamu vy-āpādamu. [Skt.] n. Evil design, malice prepense. ద్రోహచింత, ద్రోహపుతలపు. వ్యాపాదనము vy-āpādanamu. n. Killing, slaying. చంపడము. Wishing evil, treacherousness. ద్రోణము తలచుట.

(p. 1236) vyutpatti vy-utpatti. [Skt.] n. Production, origin, birth. The orign of words, derivation, etymology, శబ్దసంభవప్రకారము, శబ్ద సాధనజ్ఞానము. Science, learning, critical knowledge. తెలివి, పాండిత్యము, నైపుణ్యము, విగ్రహము. వ్యుత్పత్తియగు to be born, పుట్టు; to become instructed in or acquainted with. కావ్యవ్యుత్పత్తి acquaintance with a poem. శాస్త్రవ్యుత్పత్తి skill in an art. అవయవవ్యుత్పత్తి acquaintance with etymology. వ్యుత్పన్నము vy-utpannamu. adj. Derived, formed as a derivative word. పుట్టిన, కలిగిన. (ఇది శబ్దమును గురించినమాట.) వ్యుత్పన్నుడు vy-utpannuḍu. n. One who is versed in proficient or learned.నిపుణుడు, పండితుడు, సాహిత్యము గలవాడు. వ్యుత్పాదకము vy-utpādakamu. adj. Instructive. పాండిత్యజనకమైన. ఇది మంచి వ్యుత్పాదక గ్రంథము this is a very improving book.

(p. 1279) sampādanamu sam-pādanamu. [Skt.] n. Acquisition, earning, getting, acquiring. అర్జనము, గడించుట, సంపాదించుట. సంపాదించు sampā-dinṭsu. (or vulgarly సంపాదించు) v. a. To procure, acquire, get, earn. గడించు, ఆర్జించు. సంపాదకుడు sampā-dakuḍu. n. One who earns, or acquires, సంపాదించువాడు. సంపాదితము sampā-ditamu. adj. That which is earned or acquired. సంపాద్యము sampādyamu. n. That which is fit to be earned, గడింపదగిన. Also, (colloquially) getting, acquiring, earning. సంపాసారి sampā-sāri. n. A merchant, వైశ్యుడు. 'ద్వి కోటికిబడగెత్తి కోరువస్తువులు, పాటించియొసగు సంపాసారులార.' హరిశ్చ. ii.

(p. 1296) sapādamu ṣa-pādamu. [Skt.] adj. And a quarter. పాతికతో కూడుకొన్న. Thus, ఏకసపాదలక్షణము a lac and a quarter. Vasu preface. 78.

(p. 1381) haṃsa or హంసము hamsa. [Skt.] n. A swan. A certain fabulous bird supposed to be a swan. Also, a water-fowl, probably the Ruddy Shieldrake. శ్వేతగరుత్తువు. నీళ్లువిడిచి పాలుద్రాగే పక్షి. 'రాజహంసలు గాని రాజహంసలుకారు.' Vasu. pref. 62. The name of one of the vital airs. శారీరవాయువు, ఉచ్ఛ్యాసనిశ్వాసరూపమైన వాయువు. The Divine Spirit, పరమాత్మ. హంసగమనము a decent and modest gait. హంసగమన, హంసగామిని or హంసయాన a woman who walks elegantly. adj. (In composition), Best, excellent. శ్రేష్ఠము. రాజహంస a noble prince. హంసకము hamsakamu. n. An ornament for the feet. పాదకటకము, కాలికడియము, కాలిఅందె. హంస తూలికా తల్పము a swan's down-bed or couch, a bed stuffed with the wool of the shrub, Asclepias gigantea (జిల్లేడు) or of the silk cotton tree (శాల్మలి or బూరుగు.) హంసరెక్కలపరుపు, లేక, బూరుగుదూదిపరుపు. హంసపాదము hamsa-pādamu. n. A star, caret or asterisk. ఇక్కడ తప్పిపోయినది అవతల వ్రాసియున్నదనే దానికి గురుతు. హంసపాది or హంసపాదిచెట్టు hamsa-pādi. n. A creeping plant, Cissus pedata or Coldenia procumbens. గోధాపది, సువహా, చెప్పుతట్ట చెట్టు. హంసయంత్రము hamsa-yantramu. n. A hinge. మొల, కీలు. 'కవాటహంసయన్త్రేణ యథా సంపర్తతె, తథాలసనరః స్వస్యాంశయ్యాయాంపరివర్తతే.' Sanskrit translation of Proverbs XXVI. 13. హంసవళి hamsa-vaḷi. n. A kind of cloth. వస్త్రవిశేషము. BD. iii. 105. హంసవాహనుడు hamsa-vāhanuḍu. n. An epithet of Brahma, because he rides upon a swan. బ్రహ్మ. హంసి or హంసిక hamsi. n. A female swan. ఆడుహంస. హంసుడు hamsuḍu. n. The sun, సూర్యుడు. A spiritual preceptor, గురువు. A liberal or moderate prince, one who is not covetous nor ambitious. లోభగుణములేని నృపుడు.