(p. 25) agu agu. [Tel.] (commongly written అవు), v. To be, to become, to prove to be. The present p|| is అగుచు, or అవుచు as అగుచున్నాడు or అవుచున్నాడు he is becoming. మిక్కిలి సిరి అగును much fortune will result. The past p|| is అయి as దొంగ అయి turned a rogue, become a thief. The root in A of అగు is కా as అట్లా కారాదు it cannot happen so. Aorist p|| అగు, అగునట్టి, అయ్యే, అయ్యెడి as క్రూరుడగు cruel. శాలివాహనశక వర్షంబులు 1466 అగునట్టి క్రోధి సంవత్సర కార్తీకశుద్ధ 5 శనివారము Saturday the 5th of the bright fortnight of the month Kārtika in the year Krodhi 'which is' the year 1466 (of the Salivahana æra.) ఇది దొంగతనము అయ్యేపనిగనుక as this is a matter in which a man might prove a rogue. Past Rel. p|| అయిన as నాది అయిన గుర్రము a horse of mine. The imperatives are కమ్ము plu. కండి. Causal forms కాజేయు or కావించు. Negative aorist కాదు, &c. అగుర = అగను+ర = అవును. It is so. 1. To be, to become, as కాకి కోకిలయగునె can a crow become a cuckoo? వాడు ఏమయినాడు what has become of him? దొంగ అయినాడు he proved to be a thief. వాడు నేరస్థుడైనాడు he was found guilty. ఆ పని అవును కాకపోవును that undertaking may or may not be accomplished. వానికి ఆకలి అవుతున్నది he is hungry. ఇట్లు రాత్రియగుట as it was now night. బాలుడగుట as he is but a child. 2. To be made, to be finished, to be spent or expended, to elapse, as పని శీఘ్రముగా కావలెను the work must be done soon. వివాహమగుము marry her. ఆ పెండ్లి అయినది the marriage took place. భోజనమయినది dinner is over. రాజదర్పనమయినది I got a sight of the king. అయినదాన్ని చూపు shew what has been done. ఆ పని అయినది the work is over, it is done. కావచ్చినది it is nearly done. రూకలు అయిపోయినది the money is expended. సంవత్సరము అయినది a year has passed. నెల అవుతున్నది it is about a month since. అర్థమయినదా do you understand it? సాకు భావముకాతేదు I do not understand it. భావముయనది I understand it. స్నానము కావించు to bathe, or to cause to bathe. తీర్పుకాలేదు no decision has been given. మ్రుచ్చిలితెచ్చుట మగతనం బగునె is it a manly thing to steal? 3. To be proper or fit, to be agreeable, as ఇచ్చట నుండనగునే మనకు is it fit for us to remain here? కాని పని an improper or unbecoming act. అట్లా చేయనవునా is it right to do so? పగలు కాచినపాలు ఆ రాత్రికి అవును milk boiled the same day is fit for use that night. అతనికీ నాకు కానందున as we are not on good terms. అయినవాండ్లున్ను కానివాండ్లున్ను friends and enemies. 4. To grow, as ఈ తోటలో ఏమి అవుతవి what is grown in this garden? ఇక్కడ వరి కఅదు rice does not grow here. 5. (Governing a dative) To stand in relation, as వాడు నీకేమవుతాడు how is he related to you? నాకు కావలసినవారు my relations. వానికి మేము ఏమీకాము we are in no way related to him. 6. Added to some nouns it gives them a verbal significance, as వారు ఎప్పుడు ప్రయాణమవుతారు when will they start or set out? విభాగాలు అయి వేరింటి కాపురము చేస్తున్నారు they seperated and live apart.

(p. 67) abdamu abdamu. [Skt.] n. A year. A cloud, సంవత్సరము, మేఘము. అబ్దశతము or శతాబ్దము a century; అబ్దసహస్రము a thousand years.

(p. 196) ēḍādi ēḍ-ādi. [Tel. ఏడు+Skt. అది] n. A year, సంవత్సరము, ఏడు.

(p. 275) kāru kāru. [Tel.] n. A season, time of the year. కాలము. చిన్నకారు childhood, youth. తొలికారు the opening of the year. కారు మెరుపు or తొలికరుమెరుపు or క్రొక్కారు మెరుంగు vernal lightning తొలివానకాలపు మెరుపు. నవకారు Spring. ఈ సంవత్సరములో ముక్కారులున్ను పండినవి the three seasons have yielded crops this year. ఒక కారు కోడిపిల్లలను అమ్మివేసినాను I have sold one brood of chickens. నాలుగు కారులగిత్త a heifer four years old. కారు కాలము, ఫలకాము harvest time. కారు పంట, a crop that depends on the rain. వర్షాకాలమందు నీరాసరానుపండే పల్లపుపంట, కారువడ్లు rice grown in the hot season, ఎండకాలమందు పండే వరి ధాన్యము. కారువాయిధర price current of grain at the time of reaping. A plough-share. పటుకారు or నీరుకారు tongs, a pair of pincers. Darkness, jetty blackness. నలుపు, చీకటి. కారుకమ్మెను darkness came on. A forest కారుచిచ్చు wild or forest fire. The plu. కారులు, అనగా వదరులు hard language; reviling. పరుషవచనము; vain talk వ్యర్థవచనము. కారులు lies అబద్ధములు. A stain కర్రు. Ignorance అజ్ఞానము.

(p. 407) cāndramānamu chāndra-mānamu. [Skt.] adj. Lunar. చాంద్రమాన సంవత్సరము a lunar year.

(p. 504) tat tat. [Skt.] pron. That, the same. తత్పూర్వము before that, beforehand. తత్క్షణము or తక్షణము instantly, at that moment తత్సమీపము near, close by. తత్సంవత్సరము the same year. తదాశ్రమము that abode తత్కాలము tat-kālamu. n. That time, that period. తత్కాలమైన coeval, belonging to that period. తత్కాలానుసారి a timeserver. తత్కాలమునకు for the present.

(p. 599) dundubhi dundubhi. [Skt.] n. A drum. భేరి. స్వర్గదుందుభి the drum of heaven; a poetical phrase for thunder in a clear sky, which is considered a happy omen. The name of a year, ఒక సంవత్సరము.

(p. 626) nandiñcu nandinṭsu. [Skt.] v. n. To rejoice. నందకము nandakamu. n. That which rejoices, సంతోషించునది. The sword of Vishnu. నందన nandana. n. A daughter, కూతురు. The name of a year, ఒక సంవత్సరము. నందనము nandanamu. adj. That which rejoices. సంతోషించునది. నందనవనము nandana-vanamu. n. Indra's pleasure garden. Elysium. A park, ఉద్యానవనము. నందనుడు nandanuḍu. n. A son. కొడుకు. నందనవనము nandu-vanamu. n. A flowery spot. The name given to Tulasi plants planted in a bed. This word is much used but is of no authority.

(p. 638) naḷa naḷa. [Tel.] n. Name of a year. ఒక సంవత్సరము.

(p. 642) nāḍu nāḍu. [Tel.] n. A day. Time. That day, ఆనాడు. That time, ఆకాలము చిన్ననాడు when he was young, in infancy. ఒకనాటికీ వినడు he will never consent. ఆనాడు at that time. తాతనాడు in my grand-father's time. నాటినుండి since that time. తండ్రినాటనుంచి from the time of his father. సంవత్సరమునాటికి చెల్లించే రూకలు the money payable at the end of the year. నాటివారు the people of that time. నాటిపుస్తకము the book of those times. అది యెన్నాళ్లనాడు how long ago was it? నాలుగేండ్లనాడు four years back. నాటికి on that day, by that time, to that day. నాడే oh I dare say! to be sure! నాటిపని the matter you wot of, you know what I mean. ఇది శానా దినములనాటిది this is very ancient. నానాడు nā-nāḍu. adv. Day by day, now and then. నానాటికి nā-nāṭiki. adv. Day by day, by degrees.

(p. 657) niruḍu niruḍu. [Tel. నిరు+ఏడు.] n. Last year. కడచిన సంవత్సరము. నిరుటి of last year. See నిరు:

(p. 775) pullu or పులు pullu. [Tel.] n. Grass: foulness in precious stones. గడ్డి, రత్నాదుల మాలిన్యము. adj. Little, small, అల్పము. పుల్లంటురాయి pull-anṭu-rayi. n. A sapphire, ఇంద్రనీలము. పుల్లిరుసు or పులిరుసు pull-irusu. n. The little wheel over which the bottom rope of a water-lift (కపిల) runs to upset the bucket when it reaches the top. పుల్లుడి pull-uḍi. (పుల్లు+ఉడి.) n. Poor land, land productive only at intervals. ఒకానొక సంవత్సరము సెద్యానకు పనికివచ్చునేల. పుల్లరి pull-arti. (పుల్లు+అరి.) n. Tax, a tax on pasture lands. Also, a tax levied on a fishery, or a head-tax on cattle. పుల్లురుకుపాము pull-uruka-pamu. n. A sort of snake which springs out of grass.

(p. 805) poḍugu, poḍuvu, poḍagu or పొడవు poḍugu. [Tel.] n. Height, length, stature, ఎత్తు. వెలపొడుగుచీర an expensive or high priced cloth, ఖరీదుగల లేక కిమ్మత్తయిన చీర. సంవత్సరము పొడుగున throughout the year. adj. High, tall, long, lofty. High, as price. v. n. To grow tall, increase, extend, ఉన్నతమగు, వర్ధిల్లు. బియ్యము వెల పొడిగినది the price of rice has risen. పొడుగాటి or పొడుగుపాటి poḍugāṭi. adj. Long, tall. పొడవడగు poḍav-aḍagu. (పొడవు+అడగు.) v. n. To be spoilt, చెడు. To die, చచ్చు. పొడవడచు poḍav-aḍaṭsu. To spoil, చెరుచు. To kill, చంపు. పొడవు poḍuvu. n. Shape, form రూపు. పొడగించు poḍiginṭsu. To lengthen, heighten, raise, increase, exalt. To aggravate. swell. To promote in rank. పొడుగుచేయు. ఎక్కువచేయు. పొడుగుమడుగు poḍugu-maḍugu. n. The heavenly Ganges, ఆకాశగంగ.

(p. 827) prati prati. [SKt.] n. A Sanskrit particle, prefixed to words of that language, and implying Opposition or substitution, (instead of, in lieu of, opposed to,) order, distribution, (severally, each by each.) direction, designation, (toward, upon.) possession or inclusion in (as a part, or portion.) exchange, return, (again, back again.) ప్రతివేదమ each Veda. ప్రతిదినము every day. ప్రతిసంవత్సరము each year. ప్రత్యేకము one by one. ప్రతికక్షి the opposite party. ప్రతివాది a defendant. adj. Equal, సమానము, మారు. ప్రతి. n. The other. A match, an equivalent or substitute. A copy, as of a letter. A bit, section, spot of ground. One twelfth of a గుంట, one part or length of a wall. ప్రతిలేని matchless, unrivalled. మరియొక. ప్రతిలో ఇట్లు వ్రాయబడియున్నది it is thus written in another manuscript or copy.

(p. 929) bhōgamu bhōgamu. [Skt.] n. Enjoyment, possession, అనుభవము. Happiness, సుఖము. Food, భోజనము. A snake's body or crest. పాముశరీరము, లేక, పాముపడగ అష్టభోగములు the eight kinds of enjoyment as Home గృహము, Bed శయ్య, Clothes వస్త్రము. Ornaments ఆభరణము, Woman's company స్త్రీ, Flowers పుష్పము, Scent గంధము and Betel తాంబూలము. ఏకభోగము undivided possession. ఏకభోగగ్రామము a village in the hands of one single person. పాలిభోగము separate possession. పాలిభోగగ్రామము a village whereof the land is the property of several persons, each of whom holds his land as a separate property and always retains the same fields. ఈ సంవత్సరము ఒక భోగము పండినది ఒక భోగము పోయినది one crop turned out well, one crop turned out ill. భోగగృహము bhōga gṛihamu. n. A bed room. పడకగది. భోగబంద bhōga-banda. n. A mortgage in which the article pledged or mortgaged may be converted to use, as land, houses, cattle, &c. the profits of which are to be appropriated by the lender or mortgagee in lieu of interest. భోగమంటపము bhōga-manṭapamu. n. An open hall or porch of a temple, in which festivals are celebrated. కళ్యాణ మంటపము. భోగవతి bhōga-vati. n. The name of the Capital of the Nagas or serpents, పాతాళము. శేషసర్పపట్టణము. The name of the infernal Ganges. పాతాళగంగ. A fashionable lady. భోగముగలది. భోగస్త్రీ bhōgā-stri. n. A kept woman, mistress or concubine, a prostitute. 'విచిత్రవీర్యుని భోగస్త్రీయందు విదురునింబుట్టించె.' Vish. vi. 425. భోగశిపత్రి bhōgāṣi-patri. n. A name of Garuda. 'భోగాశిపత్రితరస్ఫూర్త్యనుబావ.' Swa. v. 133. టీ పన్నగాశనపతత్రి. గరుత్మంతుడు. భోగి bhōgi. n. A happy man. భోగముగలవాడు. One who lives in splendour or luxury. అనుభవశాలియైనపురుషుడు. A serpent. సాము. The name given to the eves of some particular feasts. పండుగతొలినాడు. భోగించు bhōginṭsu. v. a. To enjoy, అనుభవించు. To be happy, సుఖించు, భోగించుట bhōginṭsuṭa. n. Enjoyment. Plu. భోగించుటలు. 'మనమానాడుమహావినోదముల ప్రేమల్ మీరభోగించుటల్ వినుము.' Radha. iii. 25. భోగిని bhōgini. n. A royal concubine. రాజు ఉంచిన బోగముది. An inferior wife of king. పట్టాభిషిక్తురాలుకాని రాజుభార్య. A female serpent. ఆడుపాము. భోగ్యత bhōgyata. n. Deliciousness, sweetness. దీనిభోగ్యత దేనికీలేదు nothing is more delicious than this. భోగ్యము bhōgyamu. n. Use, usufruet, enjoyment, or something given in pledge or on mortgage. భోగ్యపత్రము a mortgage bond, wherein the lender assumes the temporary use of the property mortgaged. adj. Enjoyable, fit to be enjoyed, delicious, agreeable as food. అనుభవింపదగిన. ఆ ప్రసాదము భోగ్యముగానుండలేదు that food was not agreeable. భోజనము bhōjanamu. n. Food, a repast or meal, ఆహారము. Eating, కడుపు. భోజనముచేయు to eat, to dine. భోజనకస్తూరి small oranges pickled. భోజరాజు or భోజుడు bhōja-rāju. n. The name of a king celebrated by Sanskrit poets as a bountiful patron. భోజ్యము bhōjyamu. adj. Edible, fit to eat, eatable. భుజింపదగిన n. Food, ఆహారము.