(p. 1281) sambavulu See సంబాళిగలు.

(p. 1269) saṃ or సమ్ sam. [Skt.] prefix. When used with Skt. nouns and adjectives, it means beautiful, చక్కని. Much, very, మిక్కిలి. Places before verbs, it means Well, చక్కగా. See. సంక్షోభము, సంక్షోభించు, సంఘటిల్లు, సంచరించు, సంచలించు, సంతుష్టి, సందర్శించు, సంపూర్ణము, సంపూర్తి, సంప్రాప్తి, సంప్రీతి, సంయుక్తము, సంయుతము, సంయోగము, సంరక్షించు, సంస్తుతి, &c. It also means With, together with. సమంచితము worshipped, revered, పూజ్యమైన. సమధికము exceeding, abundant, plentiful, ఎక్కువైన, మిక్కుటమైన, మిక్కిలి అధికమైన. సమన్వితము joined, united, combined, కూడుకొన్న. సంయుక్తమైన. సమర్పించు to give to the great, to offer presents to superiors. పూజ్యులకు ఇచ్చు. సమర్పితము offered, presented, given to superiors, పూజ్యులకు ఇవ్వబడ్డ. సమర్పణ giving to superiors, a thing presented to the great, an offering, పూజ్యులకు ఇయ్యడము పూజ్యులకు ఇచ్చిన వస్తువు. సమవధానంబుతో attentively, జాగ్రతతో. సమాకర్షి far spreading, as scent. సమాకీర్ణము dishevelled, shed, scattered, sprinkled, intersprersed, చల్లబడ్డ, వెదచల్లబడ్డ. సమాగతము that which is come right, చక్కగావచ్చిన; got, obtained, పొందిన. సమాగమము union, junction; a coming, arrival. coming together, meeting, assembling. చేరడము, కూడడము. కలియడము. రావడము. సమాదరము respect, esteem, honour, సన్మానము, మర్యాద. సమాదృతము respected, esteemed, సన్మానించబడ్డ. గొప్పచేయబడ్డ. సమాశ్లిష్టము embraced, కౌగిలించుకొన్న. సమాశ్వాసము consolation, condolence, soothing, comforting, సాంత్వనము, ఓదార్చడము. సమిద్ధము shinning, glowing, blazing, ప్రకాశమానమైన. 'ఏదేవుచారుసమిద్ధకళాంశసంభవులలము పద్మజభవులునేను.' BX. 68. సముచితము proper, right, fit, యోగ్యమైన, న్యాయమైన. సముచ్ఛ్రయము height, elevation, ఔన్నత్యత; opposition, వినోధము. సముచ్ఛ్రాయము height, elevation, ఔన్నత్యము. సముచ్ఛ్రితము high, tall, lifted up, raised, పాడుగైన, ఉన్నతమైన. సముచ్ఛ్రితుడు he who is high or elevated, ఉన్నతుడు. సముఝ్ఘితము abandoned, left, quitted. త్యజింపబడ్డ, విడువబడ్డ. సమత్కటము much, excessive; drunk, mad, furious; superior, high, మిక్కుటమైన, తాగి మదించిన, వెర్రి, శ్రేష్ఠమైన, ఉన్నతమైన, సముత్సుకము high, lofty, tall, ఉన్నతమైన. నముతుకము zealously active, fond of, attached to, మిక్కిలి అభిలాషగల. సముత్సుకుడు one who is eager, ఆశగలవాడు. యాత్రా సముత్సుకుడై wishing to make a journey. సముదంచితము worshipped; thrown up, tossed. పూజితమైన, విసరబడ్డ, వ్యాపింపబడ్డ. సముదగ్రము high, tall, large, vast, ఉన్నతమైన, స్థూలమైన, సముదగ్రత height, tallness, largeness, ఔన్నత్యము, స్థౌల్యము. సముదీర్ణము generous, great, excellent, intense, దాతయైన, దివ్యమైన. 'సముదీర్ణవాహుదర్పోజ్వలులైన పుత్రులు.' M. XV. ii. 185. సముద్గతము produced, born, పుట్టిన, ఉత్పన్నమైన. సముద్గమము birth, production, ఉత్పత్తి, కలుగడము, సముద్దండము violent, fierce, ప్రచండమైన, సముద్యతము ready, prepared, సిద్ధమైన. సముద్ధతము rude, ill mannered, misbehaved, మోట, పెడసరమైన, ధూర్తమైన. సముద్ధతి ill behaviour, effrontery, audacity, misbehaviour, ధుర్తత, దుర్మార్గము. 'తనరొమ్ముకరసముద్ధతి గ్రుద్దుకొనుచు.' Sar. D. 420. సముద్ధతుడు a boor, a clown, ధూర్తుడు. సముద్ధరణము drawing up, raising, lifting (as water from a well, &c.) నీళ్లుతోడడము; eradicating, వేరుతో పెరకడము. సముద్ధురము heavy, thick, gross, full, గురువైన, సంపూర్ణమైన. సముద్ధూళించు to smear oneself (with ashes), (విభూతి) పూసికొను. సముద్బూషించు to praise, స్తుతించు. సమున్నద్ధము proud. గర్వించిన, సమున్నద్ధుడు a proud man, a wiseacre, చదువురాకపోయినను తన్ను చదువరిగా నెంచుకొనువాడు. సమపస్థితము arrived, present, ready, near at hand, సమాగతమైన, ప్రస్తుతపు. తటస్థమైన, సముపేతము having, possessed of, కూడుకొన్న. సమ్మిళితము mingled, కలపబడిన. సమ్మేళనము meeting, joining, mixing, చేరడము. కలియడము సమోపనివాసుడు a by-stander, he who was present, పక్కన ఉండినవాడు. అక్కడనుండినవాడు. సమ్మోదము great pleasure, delight or joy, మిక్కిలి సంతోషము సమ్మోహము or సమ్మోహనము bewilderment, fascination, stupefaction. దిగ్భ్రమ. సమ్మోహిని or సమ్మోహినిగా in common, not separately. పొత్తుగా. సమ్మోహిని ఉన్న కొంతబాడవపొలము a certain boggy spot.

(p. 1305) sammudamu sam-mudamu. [Skt.] n. Great joy. మిక్కిలి సంతోషము.

(p. 1285) saṃsāramu sam-sāramu. [Skt.] n. The world, the mundane state. Domestic life, secular life. A family, household. పెండ్లాము బిడ్డలతో కూడియుండడము. Birth, పుట్టుక. వానికి సంసారము తప్పిపోయినది he has lost his wife. సంసారములేనివాడు one who has no wife or children. సంసారతాపత్రయములు family cares. సంసారమును నడిపించు or సంసారమునుసాగించు to support or manage a family. సంసారముచేయు sam-sāramu-chēyu. v. n. To keep house, to live a family life. కాపురముచేయు. సంసారి samsāri. n. A householder, the head or master of a family, a family man; a citizen; an honest man. A secular person as distinguished from a solitary recluse, గృహస్థుడు, గృహపతి. ఆ యూరిసంసారులు the inhabitants (కాపులు) of the village సంసారి a good or respectable woman, కులస్త్రీ.

(p. 1293) sadayuḍu sa-dayuḍu. [Skt.] n. One who is kind. దయతో కూడుకొన్నవాడు.

(p. 1270) saṅkucitamu san-kuchitamu. adj. Shrivelled, contracted, narrowed, closed. ముడుతలు పడిన, ముడుచుకొన్న, ఇరకటముగానుండే. ఈ స్థలము సంకుచితముగానున్నందున as this place is not roomy.

(p. 1275) santati san-tati. [Skt.] n. Progeny, off spring. సంతానము. పుత్రపాత్రపారంపర్యము. A series, వరుస. పురుషసంతతి male off spring.

(p. 1269) saṅkalanamu san-kalanamu. [Skt.] n. Addition in Arithmetic, సంఖ్యలనుకూర్చుట. సంకలితము ṣankalitamu. adj. That which is added. Added together, as a figure, కూర్పబడిన (సంఖ్య.)

(p. 1301) samarthanamu sum-arthanamu. [Skt.] n. Perseverance. పట్టినది తగినట్టు నెరవేర్చుట, Maintaining, establishing, proving, accomplishing, performing, నిర్వాహము, నిర్వహించడము, సాధించడము. సమర్థించు sam-arth-inṭsu. v. a. To master, overcome a difficulty, succeed, accomplish, achieve, పట్టినది తగినట్టు నెరవేర్చు. సమర్థము sam-ar-thamu. adj. Able, capable, versed in, master of. Adequate, powerful, strong. శక్తిగల, త్రాణగల, సామర్ష్యముగల. సమర్థత sam-arthata. n. Ability, cleverness, capability. శక్తి, సామర్థ్యము. సమర్థుడు sam-arthuḍu. A man of ability or talent. శక్తిమంతుడు, గట్టివాడు, నేర్పరి, సామర్ధ్యవంతుడు. అట్లు చేయుటకు సమర్థుడనుకాను I have not the ability to do so.

(p. 1308) sarāsari sarā-sari. [Tel. సరి+సరి.] n. An average. సగటు, సమత్వము. ఆ పద్దులను సరాసరి చెయ్యి make an average of the items. adj. Average. సగటైన. ఆ గుర్రములకు సరాసరి వెలయేమి what is the average price of the horses? ఆ గుర్రములకు సరాసరివెల మున్నూరు రూపాయీలు అవును the average price of these horses is three hundred rupees. సరాసరి or సరాసరిగా adv. Equally, alike, on an average. సగటుగా. అన్నీ సరా సరిని ఎంతకు ఇస్తావు for what will you sell all together?